Afganistan''da olaylar hızla gelişmekte, sonuçları kestirilememektedir.
Afgan ordusundan kalan ABD ürünü silah, araç ve gereçler Taliban''ın eline geçmiştir. ABD, götüremediği kendi malzemesini bir çekilme stratejisi olarak imha etmesi gerekirken bunu da tam olarak yapmamış, ABD sözcüsü, kalan bu malzemenin de Taliban''ın eline geçtiğini açıklamıştır.
ABD, Taliban''ın bunları kullanamayacağı düşüncesiyle veya bilerek bırakmış olabilir. Bırakılanların içinde çok miktarda nakit paranın olduğunun da görüntülerde ortaya çıkması kafaları karıştırmıştır.
Taliban müttefik oluyor
ABD; Irak, Suriye ve Afganistan gibi ülkelerden çekilerek sıklet merkezini Asya-Pasifik bölgesine kaydırırken, Rusya ve Çin''i baskılamaya çalışmaktadır. ABD''nin terk ettiği ülkelerde mücadeleyi vekâlet savaşlarıyla yürüteceği, vekil güçleri de destekleyecekleri anlaşılmıştır.
ABD''nin Afganistan''dan çekilmesiyle terör artmış, IŞİD/DEAŞ ardı ardına terör faaliyetleri gerçekleştirmiştir. ABD, Taliban''a güvenmediğini, ancak tahliye ortamında onunla çalışmanın bir gereklilik olduğunu söylese de, oluşan kaos ortamında terörü engelleyebilmek için Taliban''a istihbarat desteğinde bulunacağını açıklaması, bu birlikteliğin devam edeceğini göstermektedir.
Terörün Afganistan dışına çıkması da muhtemeldir. Kontrolün sağlanarak terörün etkisiz hale getirilmesi için, ABD başta Batı''nın, bugüne kadar savaştığı Taliban''a destek vermesi şaşırtmamalıdır. Çünkü bu terör 11 Eylül benzeri bir durumu dahi ortaya çıkarabilir. ABD sözcüsünün, "20 yıl önce olduğu gibi Afganistan''dan anavatana yönelik saldırıların yapılmasına izin vermeyeceğiz" açıklaması bunun teyididir.
Bu durumda Taliban''ın, ABD desteğiyle IŞİD''le savaşması, ABD''nin Afganistan''daki müttefikinin de Taliban olması kaçınılmaz görünmektedir.
Kaos artabilir
IŞİD terörü, Taliban Batı''yla yakınlaştığı için şiddetlenmiştir. Ayrıca Afganistan''da Kuzey İttifakı Taliban''a karşıdır. Taliban yönetimine karşı olanlar Pençşir Vadisi''nde onunla çatışmaktadır. Özbeklerin başı çektiği bu ittifak, Taliban''ın ülkedeki kontrolünü zayıflatabilecek, bu da terör örgütlerinin güçlenmesine ve faaliyet alanını genişletmesine sebep olabilecektir. Bir ihtimal de, görüşüp anlaşmalarıdır.
Afganistan''daki kaosun devamı göçleri de artıracaktır. Bu nedenle Batı, kendini korumak için Taliban''ı destekleyerek kontrolün sağlamasına yardımcı olabilir. Böylece Taliban, meşru ve desteklenen bir duruma gelebilir. Durum şimdilik Taliban''ın lehinedir.
Ancak iş birliği yapılan örgütün bir terör örgütü ve yönetiminin, şeriat ötesi olduğu, uygulamalarının bilindiği, ehlileşmesinin de mümkün olamayacağı dikkate alınmalı, kiminle dans edildiğinin farkında olunmalıdır.
Türkiye ne yapmalı?
Türkiye, gönlü pek istemese de, isabetli bir kararla askerini çekmiştir. Bunda Taliban''ın, her ne kadar kardeşiz, iş birliği arzu ediyoruz dese de, Türk askerini de bölgede istememesinin etkisi vardır.
Türk yetkililer, Taliban''la 3,5 saatlik bir görüşmesi yapıldığını açıklamışlardır. Taliban, Türkiye''den, Kabil Havalimanı''nı işletmesi talebinde bulunmuştur. Katar da konuya dahildir. Reuters''a konuşan ve ismini vermeyen Türk yetkililer, Taliban''ın teklifinin bu haliyle kabul edilemeyeceğini, işletmenin, güvenlikle birlikte Türkiye tarafından sağlanması halinde olabileceğini, TSK olmazsa güvenliğin eski askerlerden, polislerden, ya da özel şirketlerden oluşan bir güvenlik ekibiyle yapılabileceğini söyleyerek, sanki sıkıntılı bir kuruluş olan SADAT''ı tarif etmişlerdir.
Türkiye''nin, etkisi artabilecek IŞİD''e karşı içeride, Suriye ve Irak bölgelerinde müteyakkız olması, ayrıca ABD tarafından IŞİD''le mücadele için desteğinin daha da artacağı YPG''ye karşı da ek tedbirler alması gerekli görülmektedir.
Dipsiz kuyu Afganistan''a, mesafeli durulması tercih edilmelidir.
***
Türkiye, Taliban''la istihbaratçıların dışında görüşmemelidir. Emperyal güçler bir şekilde aradan sıyrılır, ancak biz arzu etmediğimiz durumlarla karşılaşabiliriz.
Laik, demokratik, insan haklarını gözeten, hukuk devleti olan Türkiye, içeride çağ dışı çevreler olsa da, Taliban''la bırakın yan yana olmayı, onunla anılmayı dahi kabul etmemelidir.
Türkiye''nin, daha dikkatli ve temkinli davranmasında yarar vardır.
