Depremleri noktasına kadar bilen Şener Üşümezsoy, büyük depremin şiddetine kadar açıkladı. Kırılacak fay hattına kadar gösterdi

AFAD’dan gelen son dakika açıklamasına göre, dün öğle saatlerinde merkez üssü Sivrice olan 4,1 büyüklüğündeki depremin ardından bugün Elazığ’da 5.3 büyüklüğünde deprem meydana geldi. Depremin yaklaşık olarak 16 kilometre derinlikte gerçekleştiği bildirildi.
Depremin, Diyarbakır ve Malatya’da da hissedildi.
Yaşanan sarsıntının ardından ilk değerlendirmelerde bulunan Jeoloji Uzmanı Prof. Dr. Şener Üşümezsoy, “Pütürge’deki depremler 6,2’lik depremle enerjisini bitirirse daha sonraki dönemde komşu fay olan Çelikhan fayı kırılacaktır ama bu eğer Çelikhan fayı Pütürge fayı
ile birlikte kırılırsa bu anlamda Pütürge fayındaki stres boşalımıyla Çelikhan birlikte boşalırsa üzerlenmiş deprem olacaktır” ifadelerini kullandı.

Bölgenin 6,5 ve üzeri büyüklüğünde deprem potansiyeli olduğunun altını çizen Prof. Dr. Üşümezsoy, “Bölgede 6,5 ve üzerinde bir depremin olma potansiyeli vardır. Dün 3,9’luk depremin olduğu Sivrice Elazığ bölgesindeki sarsıntıda bugün 5,3’lük bir deprem olmuştur.
Bu da şuandaki konumuyla bizim birince şekilde görüldüğü gibi atımın yetersiz olduğu Pütürge fayı ve çevresinde oluşan depremlerdir” dedi.
Üşümezsoy’un Yeniçağ özel açıklamaları şu şekilde:
"Geçen yıl 24 Ocak’ta Sivrice’de olan 6,8’lik deprem kırılma en fazla olduğu kesim Doğanyol’da ilk yukarıdaki şekilde de gördüğümüz atımın merkezinde 1,5 metreyi geçen bir atım olmuştur.
Bu atımın yoğun olarak geçtiği kesimin uzunluğu yaklaşık 30 kilometre kadardır. Ama kırılmanın uzunluğu 50 ya da 60 kilometreye varmıştır.
Atımın oluştuğu kesimde enerji tümüyle boşalmıştır.

Buna karşılık batıya doğru giden Pütürge’ye doğru uzanan kesimde atım 50 cm’in altına düşmüştür.
Kırılma olduğu halde atım burada düştüğü için bu bölgede atımın doyumsuzluğu yani henüz daha yer değiştirecek miktarda atım biriktiğini ve bu anlamda da stres olduğunu vurgulamıştık.
Bu fay iki tarzda kırılabilecektir. Ya bundan sonraki 6 büyüklüğünü geçen depremle birinci şekilde gördüğümüz kırmızı ve siyah şekilde gördüğümüz çizgi arasında atım alanı dolacaktır.
Veyahut ta bu yetersiz atımın olduğu kesimde Pütürge fayı ile onun batısındaki Çelikhan’a doğru giden fayla birlikte kırılması söz konusu olmuştur.
“6,5 VE ÜZERİNDE DEPREM POTANSİYELİ VARDIR”
Bu durumda 6,5 ve üzerinde bir depremin olma potansiyeli vardır. Dün 3,9’luk depremin olduğu Sivrice Elazığ bölgesindeki sarsıntıda bugün 5,3’lük bir deprem olmuştur. Bu da şuandaki konumuyla bizim birince şekilde görüldüğü gibi atımın yetersiz olduğu Pütürge fayı ve çevresinde oluşan depremlerdir.
Elazığ’daki büyük depremin yaşandığı hafta Doğanyol’daki kırılmanın enerjisini boşalttığı ama Pütürge’ye giden kesimde enerjinin boşalmadığı ve 6’yı geçen bir depremin olacağı klasik artçılarla tamamlayacak bir deprem değil.
“ENERJİSİNİ BİTİRİRSE SONRAKİ DÖNEMDE ÇELİKHAN FAYI KIRILACAKTIR”
Bu tip yoğun atımlı kırılmış diğer taraftan ise atımın az olduğu bir şekilde profili veren fayın uzunluğu 30 kilometresinde atım durmuşken batıya doğru giden kesimde atım çok azalmıştır.
Buna köpekkuyruğu modeli denmektedir.

Daha önceden de 6 büyüklüğünde deprem olacağını vurgulamıştım. Bu anlamda da 1874’te ve 1903’te oluşan depremlerin olduğu bildiğimiz bir depremler söz konusudur.
Pütürge’deki depremler 6,2’lik depremle enerjisini bitirirse daha sonraki dönemde komşu fay olan Çelikhan fayı kırılacaktır ama bu eğer Çelikhan fayı Pütürge fayı ile birlikte kırılırsa bu anlamda Pütürge fayındaki stres boşalımıyla Çelikhan birlikte boşalırsa üzerlenmiş deprem olacaktır.
Bölgedeki üçüncü alternatif ise en rahatlatıcı alternatif. Buradaki Sivrice ve batıdaki Pütürge’deki fayın kırılması karakteristiktir. Orta kesimdeki atım yüksektir.
Kenarlara doğru azalmaktadır. Sürekli böyle devam etmektedir ve 200 yılda bir burada yeni bir deprem olmaktadır
Bu durumda 1875’te olan depremden sonra 2019’da olan deprem gelmektedir. 150-200 yılda bir yine benzer bir deprem daha olacaktır. Bunu destekleyen veri ise atımın yüksek olduğu Doğanyol’da 15 kilometrelik atım söz konusudur.
“6 BÜYÜKLÜĞÜNÜN ÜSTÜNDE BİR DEPREMLE DOYUMA ULAŞABİLİR”
Ama bu atım yaklaşık sürekli bu tip atımın iki bin metre olduğu merkez kesimde yüksek atımda burada fay tarihi boyunca 15 kilometreye ulaşmıştır. Kenarlarındaki atımlar bir metrenin altında olduğu için bu depremler boyunca daha küçük atımlar oluşmuştur bu karakteristik deprem ise. Ama diğer taraftan tüm bunları analiz ettiğimiz zaman birinci koşullarda yetersiz atım yapan Pütürge fayında 6 büyüklüğünün üstünde bir depremle doyuma ulaşabilir. İkinci olan daha riskli bir alternatiftir. Bu durumda 6,5 üzeri bir deprem söz konusudur."