İnsanlar gerek hasta olmadan önce gerekse sağlıklarını korumak için hastalıkları tanımayı tercih ediyor. Bu hastalıklardan birisi olan Demans’la ilgili detaylar...
DEMANS NEDİR?
Demans; hafızayı, düşünmeyi ve sosyal becerileri etkileyen bir grup semptomu tanımlar. Demans tek bir hastalık değildir. Aksine birçok türü vardır. En sık gözlenen türü olan Alzheimer demansı bütün demansların yaklaşık %60 ila %80’inden sorumludur. Bir inme sonucunda oluşan vasküler demans ise en sık gözlenen ikinci demans türüdür.
Kelime anlamı olarak demans, Latince mens yani zihin kelimesinden türetilmiştir. Demans ise zihnin yitirilmesi anlamına gelmektedir. Bununla beraber demanslar, özellikle Alzheimer demansı bir anda oluşmaz, belirtiler yavaş yavaş ortaya çıkar ve ilerleyicidir. Bazı demanslar ise vücuttaki bir maddenin eksikliğine ya da bir maddenin ya da ilacın yan etkisine bağlı olarak ortaya çıkar. Bu tip demanslar genellikle ilerleyici olmaz ve geri dönüşü vardır.
DEMANS TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?
İlerleyici demans türlerinin çoğu tedavi edilemez ancak belirtileri ve semptomları yönetmenin bir takım yolları vardır.
İlaçlar
Aşağıdakiler demans semptomlarını geçici olarak iyileştirmek için kullanılır.
Kolinesteraz inhibitörleri: Donepezil, rivastigmin ya da galantamin gibi bir takım ilaçlar hafıza ve karar verme sürecinde etkin olan bazı kimyasal habercilerin seviyelerini arttırarak çalışır. Öncelikle Alzheimer hastalığını tedavi etmek için kullanılsa da, bu ilaçlar vasküler demans, Parkinson hastalığı demansı ve Lewy vücut demansı gibi diğer demanslara da verilebilir. Yan etkileri mide bulantısı, kusma ve ishal olabilir. Diğer olası yan etkiler arasında yavaş kalp atışı, bayılma ve uyku bozuklukları yer alır.
Memantin: Öğrenme ve hafıza gibi beyin fonksiyonlarına dahil olan bir başka kimyasal haberci olan glutamatın aktivitesini düzenleyerek çalışır. Bazı durumlarda memantin bir kolinesteraz inhibitörü ile reçete edilir.
Diğer ilaçlar: Doktorunuz, depresyon, uyku bozuklukları, halüsinasyonlar, parkinsonizm veya ajitasyon gibi diğer semptomları veya durumları tedavi etmek için ilaçlar verebilir.
Terapiler ve ilaçsız tedaviler
Evinizi nasıl daha güvenli hale getireceğinizi ve değişen davranışlarla başa çıkmayı öğrenebilmek için bir uzmandan yardım alabilirsiniz. Amaç düşme gibi kazaları önlemek, davranışları yönetmek ve sizi demansın ilerlemesi için hazırlamaktır.
Çevre düzenlemesi: Dağınıklığı ve gürültüyü azaltmak, demans hastalarının odaklanmasını ve çalışmasını kolaylaştırır. Bıçaklar ve araba anahtarları gibi güvenliği tehdit edebilecek nesnelerin gizlenmesi gerekebilir.
Görevlerin basitleştirilmesi: Görevleri daha kolay adımlara bölmeniz ve başarıya odaklanmanız gerekmektedir, başarısızlığa değil.
DEMANSIN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Demansın en belirgin belirtisi yeni alınan bilgilerin unutulmasıdır. Bunun haricinde bir kişinin, demans hastası olarak kabul edilmesi için aşağıdaki işlevlerden en az ikisinde bozulma gözlenmelidir:
Bellek,
İletişim ve dil,
Odaklanma ve dikkat etme yeteneği,
Muhakeme ve yargı,
Görsel algı.
Kendinizde ya da yakınınızda hafıza sorunları ya da yukarıda belirtilen düşünme becerilerinde bir bozukluk gözlüyorsanız, nedeni belirlemek için en kısa sürede bir uzmana görünmeniz gerekir. Semptomlar geri dönüşümü olmayan bir demansı işaret etse de; erken tanı, bir kişinin mevcut tedavilerden en iyi şekilde faydalanmasını sağlar. Aynı zamanda gelecek için plan yapma konusunda size zaman kazandırmış olur.
