İstanbul Ekonomi Araştırma tarafından, her ay Türkiye çapında 26 ilde yaklaşık 2000 kişi ile gerçekleştirilen anket çalışmasının Türkiye Raporu şubat ayı son anket sonucu kamuoyu ile paylaşıldı.
Anket sonuçları yüzde 95 güven aralığı ve +/- 2,5 hata payı ile elde edildi. Anket sonuçlarına göre, AKP iktidarı afette resmen çuvalladı.
Son anket çalışmasında katılımcılara, 11 ili etkileyen 6 Şubat Kahramanmaraş merkezli depremlerde hükümetin afet yönetimi konusunda ne kadar başarılı olup olmadığı soruldu. Bunun yanı sıra genel seçimlerin zamanında yapılıp yapılmaması da soruldu.
YIKIMDA EN BÜYÜK SORUMLU KİM?
Türkiye Raporu anket çalışmasının “Afeti yönetmek ya da yönetememek” başlıklı bölümde katılımcılara, “Kahramanmaraş merkezli depremlerde yaşanan yıkım konusunda en büyük sorumlunun kim olduğunu düşünüyorsunuz?” sorusu yönetildi.
Son anket sonucuna göre, katılımcıların yüzde 34’ü depremdeki hasarın en büyük sorumlusunun müteahhitler olduğunu düşünüyor. Yüzde 28 ile hükümet, yüzde 18 ile belediyeler takip ediyor.
Sorumluluğun en az olduğu düşünülen kurum ise yüzde 1 ile afet yönetimiyle ilgilenen AFAD, Kızılay gibi kurumlar.
En büyük sorumlunun müteahhitler olduğunu düşünenler yüzde 42 ile kadın katılımcılar.
Hükümetin sorumlu olduğunu düşünen katılımcıların büyük çoğunluğunu ise yaklaşık yüzde 34 ile erkekler oluşturuyor.
Müteahhitlerin sorumlu olduğunu düşünenlerin en yüksek olduğu grup yüzde 43 ile 25-34 yaş grubu iken en düşük yaklaşık yüzde 24 ile 65 yaş üstü oluyor.
Hükümetin sorumlu olduğunu düşünenlerin en yüksek olduğu yaş grubu yüzde 41 ile 65 yaş üstü.
“Bilmiyorum.” cevabını verenlerin en fazla olduğu grup ise yüzde 8 ile en genç grup olan 18-24 yaş grubu.
EN BÜYÜK SUÇLU MÜHENDİS VE MÜTEAHHİT
AKP seçmeninin yüzde 51’i depremde yaşanan yıkımdan dolayı inşaat mühendisleri/ müteahhitleri suçlarken yüzde 11’i hükümeti sorumlu bulmaktadır.
MHP seçmeninin ise yüzde 33’ü inşaat mühendisleri/müteahhitleri sorumlu tutarken yüzde 16’sı hükümeti sorumlu tutmaktadır.
HDP seçmeninin yarısından fazlası (yüzde 55) hükümeti sorumlu tutarken bu oran İYİ Parti seçmeninde yüzde 48, CHP seçmeninde ise yüzde 47.
Eğitim durumuna göre kırılım yapıldığında, yüksekokul ve üstünden mezun olan katılımcıların yüzde 35’i hükümeti sorumlu tutarken ilkokul ve altı katılımcıların yüzde 41’i inşaat mühendisleri/müteahhitleri sorumlu tutuyor.
Katılımcılara depremde yaşanan yıkımdan en çok kimin sorumlu olduğu sorulduğunda depremden etkilenen vatandaşların yüzde 35’i inşaat mühendisleri/müteahhitleri sorumlu tutarken yüzde 27’i Hükümeti sorumlu tutuyor. Bunu yüzde 14,5 ile belediyeler, yerel yönetimler takip ediyor.
Deprem bölgesinde olmayan fakat yakınları etkilenen katılımcıların ise yüzde 35’i benzer şekilde ilk olarak inşaat mühendisleri/müteahhitleri sorumlu tutarken yüzde 28’i hükümetleri yüzde 8’i ise belediye ve yerel yönetimleri sorumlu tutuyor.
Depremden etkilenmediklerini söyleyen katılımcılara bakıldığında ise yine benzer şekilde yüzde 33 ile inşaat mühendisleri/müteahhitler ilk sırada yer alırken bunu yüzde 28 ile hükümet ve yüzde 19 ile belediyeler, yerel yönetimler takip ediyor.
Tüm gruplarda katılımcıların en az sorumlu tuttukları paydaş ise afet yönetim kurumları
HER ÜÇ KİŞİDEN BİRİ HÜKÜMETİN AFET YÖNETİMİNİ BAŞARISIZ BULUYOR
"Kahramanmaraş merkezli depremlerdeki afet yönetimi konusunda hükümeti ne derece başarılı buldunuz?” sorusuna verilen cevaplar ise şöyle:
Toplumdaki her üç kişiden biri hükümetin deprem sürecindeki afet yönetimini “Çok başarısız” şeklinde değerlendiriyor. Buna “Başarısız” değerlendirmesinde bulunanları da eklediğimizde oran yüzde 45’e yükseliyor. Diğer taraftan toplumun yüzde 38’i hükümeti afet yönetim sürecinde “Başarılı” veya “Çok başarılı” görüyor.
Afet yönetiminde hükümetin başarısız olduğunu düşünenlerin en yüksek oranda olduğu seçmen grubu yaklaşık yüzde 90 ile HDP olurken, en düşük olarak yaklaşık yüzde 17 ile AKP oluyor.
65+ yaş grubundaki katılımcılarımız hükümeti bu konuda yaklaşık yüzde 57 ile çok başarısız ve başarısız olarak değerlendirmiş. Çok başarılı ve başarılı olduğunu düşünenlerin en yüksek olduğu grup ise yaklaşık yüzde 45 ile 45-54 yaş grubu oluyor.
Depremden yakınları etkilenen katılımcıların yüzde 50’si hükümeti başarısız ya da çok başarısız olarak değerlendirirken depremden direkt olarak etkilenenlerde bu sayı yaklaşık yüzde 41’e düşüyor.
"Kahramanmaraş merkezli depremlerdeki afet yönetimi konusunda muhalefeti ne derece başarılı buldunuz?”
Muhalefet deprem yönetimi konusunda yüzde 46 oranında başarısız veya çok başarısız şeklinde değerlendiriyor. Muhalefeti başarılı veya çok başarılı bulma eğilimi ise yüzde 39 oranında.
MHP MUHALEFETİ BAŞARDISIZ BULDU
Her dört kişiden biri olumlu veya olumsuz bir değerlendirmede bulunmuyor.
MHP seçmeni yaklaşık yüzde 62 oranla muhalefeti deprem konusunda en başarısız bulan seçmen grubu. Bu oran AKP seçmeninde yaklaşık yüzde 54 seviyesinde.
Başarılı veya çok başarılı değerlendirmesinde bulunan seçmenler arasında CHP seçmeni yaklaşık yüzde 44 ile en yüksek seviyede.
45-54 yaş grubundakilerin yarısından fazlası muhalefeti başarısız ya da çok başarısız buluyor.
Muhalefeti çok başarılı ya da başarılı bulanların en yüksek olduğu yaş grubu yaklaşık yüzde 44 ile 65 yaş üstü.
Depremden doğrudan etkilenen katılımcıların yaklaşık yarısı (yüzde 49) muhalefeti çok başarısız ya da başarısız olarak değerlendiriyor.
Deprem sırasında deprem bölgesinde olan katılımcıların yüzde 40’ı depremden etkilenmeyen katılımcı grubu ise muhalefeti yaklaşık yüzde 31 ile çok başarılı ya da başarılı bulduğunu ifade etti.
VATANDAŞLAR SEÇİMLERİN ERTELENMESİNİ İSTEMİYOR
Araştırmanın “Büyük Depremin Ardından: Seçimler ve Üniversiteler” başlığı altında katılımcılara yönetilen “Haziran 2023’te yapılacak genel seçimlerle ilgili hangi ifadeye katılırsınız?” sorusuna verilen cevaplar şöyle oldu:
Toplumun yüzde 71 ile büyük çoğunluğu genel seçimlerin vaktinde yapılması gerektiğini düşünüyor.
Yüzde 29’luk kesim ise seçimlerin ertelenmesi gerektiği görüşünde.
Seçimlerin ne zaman yapılması gerektiği konusunu depremden etkilenme durumuna göre incelediğimiz zaman, deprem bölgesinde olanların yüzde 64’ünün seçimlerin zamanında yapılması gerektiği görüşünü paylaşıyor.
Bu oran, yakınları depremden etkilenenlerde yüzde 70’e kadar çıkarken kendisi yahut da bir yakını etkilenmeyenlerde yüzde 74.
Bütün seçmen gruplarında yüzde 56’nın üzerinde çoğunluk seçimlerin zamanında yapılması gerektiği fikrinde.
AKP’ye oy verenlerin yüzde 57’si seçimlerin zamanında yapılması gerektiği düşünürken bu oran MHP seçmeninde yüzde 66’ya kadar yükseliyor.
Muhalefetteki partilerin seçmenlerinde ise seçimlerin zamanında yapılmasını isteyenlerin oranı yüzde 85’in üzerinde. yüzde 88 oranla HDP bu görüşü paylaşanların en yüksek seviyede olduğu grup olurken ikinci sırada ise yüzde 87 ile İYİ Parti var.
65 yaş ve üstü grubu yüzde 82 ile seçimlerin zamanında yapılması gerektiğini düşünenlerin en yüksek seviyede gerçekleştiği grup oldu.
65 ve üstü yaş grubundan sonra yüzde 73 ile 35-44 yaş grubu gelirken üçüncü sırada yüzde 71 ile 55-64 yaş grubu var.
“Seçimler ertelenmelidir.” diyenlerin oranının en yüksek olduğu yaş grubu yüzde 35 ile 25-34 yaş grubu olurken ikinci sırada ise yüzde 32 ile 18-24 yaş grubu var.
