Çin''deki Diyaframlı Küresel Radyo Teleskobu (FAST), kendi kendini kopyalayabilen, uzaylılara ait robotik araçları tespit edebilir. Macar matematikçi John Von Neumann''ın 1940''larda ortaya attığı ve bu nedenle Neumann sondaları diye bilinen robotik araçlar, yıllardır bilimkurgunun temel unsurlarından biri. Ancak şimdiye kadar bu tür sondaların gerçekten var olduğuna dair hiçbir kanıt sunulamadı.
Öte yandan Gürcistan''daki Hür Tiflis Üniversitesi''nden Dr. Zaza Osmanov, FAST teleskobunun bunu değiştirebileceğini ileri sürdü. Bilim insanının henüz hakem onayından geçmeyen araştırması, Neumann''ın son derece gelişkin medeniyetlere atfettiği bu sonda sürülerinin FAST tarafından algılanabileceğini söylüyor.
Dr. Osmanov, tüm kusurlu sistemler gibi, bu makinelerin de bir tür radyasyon yayacağını belirtiyor. Araştırmacının hesaplamaları, bu radyasyonun radyo spektrumunda görünür olması gerektiğini ortaya koyuyor. Osmanov''a göre bu radyasyon seviyesi, FAST''in incelemek üzere tasarlandığı spekturumun içinde yer alıyor.
NEREDE ARANACAK?
Neumann sondaları konsepti, aslında çok önemli bir soruyu daha gündeme getiriyor: Uzaylılara ait bu robotları galaksinin hangi bölgesinde aramak gerekiyor? Dr. Osmanov da araştırmasında bu sorunun üzerinde duruyor ve ona yanıt bulmak için Kardaşev Ölçeği''nden yararlanıyor.
Sovyetler Birliği''nin önde gelen gökbilimcilerinden Nikolay Kardaşev, bir galakside var olabilecek ileri düzeydeki uygarlıkların gelişmişlik seviyesini enerji üretimiyle ölçmeyi uygun bulmuştu.
Kardeşev''e göre Tip I seviyesindeki bir medeniyet, gezegenine yıldızından düşen enerjinin tamamını kullanabilmeliydi. Tip II medeniyetler, yıldızlarının sadece bir gezegene düşen enerjisini değil ürettiği enerjinin tamamından yararlanabilmeliydi. Tip III seviyesindeki uygarlıklar ise sadece gezegenlere ve yıldızlarına değil, tüm galaksiye hükmedebilmeliydi.
Öte yandan gökbilimci, insanların henüz Tip I seviyesine bile ulaşamadığını ortaya koymuştu. Osmanov, işte bu medeniyet tiplerinin tasarlamış olabileceği sonda türlerini hesaplamalarına dahil etti. Analiz, FAST''in hem Tip II hem de Tip III uygarlıklara ait robotları tespit edebileceğini ortaya koydu.
Buna göre FAST, Tip II uygarlıklara ait sondaları yalnızca Samanyolu Galaksisi içinde görebilir. Söz konusu sondalar yaklaşık 16 bin ışık yılına denk bir alanda tespit edebilir. Tip III seviyesinde bir uygarlığın robot sürüsü ise yakındaki galaksilerin çoğunu kapsayan bir mesafeye yayılmış olabilir. Bu da o sondaların 400 milyon ışık yılına denk bir alanda bulunabileceği anlamına geliyor.
DÜNYANIN EN BÜYÜK TELESKOPU
FAST teleskobu 2020''de resmen faaliyete geçmişti. Çin''in güneybatısındaki Guizhou eyaletinde bulunan radyo teleskobunun çapı 500 metre. Yapımı 5 yıl süren teleskop, Porto Riko''da yer alan ve çapı 300 metre olan Arecibo Teleskobu''nu geçerek dünyanın en büyük ve en hassas radyo teleskobu oldu.
Teleskobun uzak galaksilerdeki doğal hidrojen izlerini arayarak dış uzaydaki yaşam araştırmalarına katkıda bulunması amaçlanıyor.
