1796 yazında Edward Jenner, inek çiçeği hastalığına yakalanmış bir sütçü kızın yaralarından aldığı az miktardaki irini, sekiz yaşındaki James Phipps'in kolundaki bir çift kesiğe uyguladı.
Jenner'ın 1798 tarihli An Inquiry into the Causes and Effects of the Variolae Vaccinae adlı incelemesinde anlattığına göre, bu ilkel enjeksiyon kısa sürede etkisini yitirdi. Yedinci gün çocukta hafif bir baş ağrısı ve iştahsızlık görüldü ancak ertesi gün sağlığına kavuştu. Daha da şaşırtıcı olan ise çocuğun işlemden sonra çiçek hastalığına karşı bağışıklık kazandığının bulunmasıydı.
Jenner iki ay sonra çok daha ölümcül olan çiçek virüsünü çocuğun derisinin altına enjekte ettiğinde "hiçbir mantıklı etki görülmedi." Normalde aşılamayı takip eden lokal iltihap ve ateşli deliryum yoktu; bu da Phipps'in kalıcı bağışıklığının bir işaretiydi.
Jenner, yeni aşının başarısının patojenik nedeninin farkında değildi: inek çiçeği (variola vaccinia) ve çiçek hastalığı (variola major) virüsleri genetik olarak akraba, farklı ancak ilkine maruz kalmanın ikincisine karşı bağışıklık oluşturduğunu garanti edecek kadar benzer virüslerdi.
Jenner'ın makalesinde, bulguları sırasıyla numaralandırılmış vakalar halinde ortaya koyan bir katalok yer alır. Jenner, hipotezini ortaya koyduktan sonra eserin önsözünde "Böylesine olağanüstü bir gerçeği desteklemek için bunu yazmam gerekiyordu" diye yazdı ve katalok kısmı hakkında dda "Okurlarımın önüne çok sayıda örnek koyacağım" açıklamasına yer verdi.
Elbette, Jenner'ın "örnekleri" insanlardan oluşuyordu ve çalışması, onun kırsal toplumunun, yaşlanan bir bahçıvandan, saygın bir hanımefendiye kadar yüzleri saklanmış onlarca vakadan derlenmişti.
Onun çalışmasında yer verdiği deneyler, taşra ortamından organik olarak ortaya çıktığı ölçüde, komşularının "karıkoca ilaçlarına" çok şey borçluydu.
Eula Biss'in 2014 tarihli On Immunity kitabında belirttiği gibi, Jenner'ın yeni bir Latin hastalığı olan ve tam anlamıyla "inek çiçek hastalığı" manasına gelen avaroliae vaccinae uydurması, aşılamanın mütevazı kökenlerini gizledi.
Biss çalışmasında aşı hakkında "Kökleri halk hekimliğindedir" diye yazdıktan sonra "ve bunun ilk uygulayıcıları çiftçilerdi" diye belirtiyor. Bu halk bilgisi hala bizimle, bir aforizma halinde damıtılmış halde öylece duruyor.
Erken modern dünya çiçek hastalığı ve %30'luk ölüm oranı altında acı çekerken, sütçünün virüsün çirkinleştirici izlerinden etkilenmemiş doğaüstü bir yaratık olduğu düşünülüyordu. Jenner'ın çalışması, sütçü kızların efsanevi bağışıklıklarının yapay olarak aşılanabileceğini gösterdi.
Jenner'ın vaka notlarının çoğu, çeşitli iltihap tutmuş çiçek yaralarını ve iltihaplı sivilceleri tasvir eden rahatsız edici derecede güzel çizimlerle eşleştirilmiştir. Bu tür bir görüntüde, sığır sürülerine bakarken sağ elindeki küçük bir çizikten inek çiçeği kapmış bir sütçü kız olan Sarah Nelmes'in kıvrak eli dahi görülmektedir.
Jenner'ın Nelmes'in el anatomisi üzerine yazdığı yazılı gözlemler, masalın sevimli diliyle, bir aşılama şiirine işaret eder.
Jenner, korunmasız bir parmağındaki kazara bir kesikten delinmiş bir ineğin enfeksiyonlu yarasından, hastalığın dikenli çalılıklar, tarlalar ve ahırlar boyunca ilerleyişini izler. Dolayısıyla sürü bağışıklığından bahsetmek, kökleri 18. yüzyıl pastoralinde olan ölü bir metafor kullanmaktır. Aşılama Latincede 'inek' anlamına gelen "vacca" ve onun sağladığı neredeyse sihirli korunma yöntemi, garip bir şekilde, bir sığır sürüsünde ortaya çıkmıştır.
