CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, Koronavirüs salgını nedeniyle Türkiye genelinde 250 işletmenin geçici olarak kapısına kilit vurulduğunu belirterek, yardım kolileri ile geçinmek durumunda kalan esnafın kan ağladığını ifade etti. Çakırözer, 65 yaş üstü esnafa günün belli saatlerinde dükkanını açma izni verilmesini, sokağa çıkma yasağının uygulandığı günlerde nöbetçi bakkal uygulamasını önerdi.
"ESNAF KAN AĞLIYOR"
CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, korona virüs salgını nedeniyle dükkanlarının kapısına kilit vurmak zorunda kalan küçük esnafın sorunlarını dile getiren bir rapor hazırladı.
Salgın nedeniyle alınan tedbirler kapsamında Türkiye genelinde 250 bin, Eskişehir’de ise 20 bin küçük esnaf işletmesinin kapısına kilit vurulduğunu beliirken Çakırözer, “Kan ağlayan binlerce küçük esnafa acil yardım eli uzatılmalı” diyerek hükümete çağrıda bulundu.
Çakırözer, esnaf odalarının temsilcileri ile yaptığı görüşmeler sonucunda hazırladığı raporda, ekonomik krizden en fazla etkilenen küçük esnafların, berberler, lokantacılar ve kahvehanecilerin olduğuna dikkat çekti.
Salgın sürecinde esnafın borçlarının 1 yıl süreyle ertelenerek, esnafa her ay asgari ücret tutarında destek olunması gerektiğini kaydeden Çakırözer, “Esnafımız bize aile bireylerimiz kadar yakın insanlar, zor zamanımızda, kötü günümüzde hep yanımızda oldular. Cebimizde para olmasa bile hep işimizi gördüler. Şimdi esnafımız kara gün geçiriyor, sıkıntı içindeler. Sadece kendileri değil, her birinin yanında çalıştırdığı 3,4 kişilik aileleri olduğu düşünüldüğünde on binlerce Eskişehirli hemşehrimiz kara günlerden geçiyor. Bizler onların yanında olmalıyız” dedi.
Çakırözer raporda şu tespitlere yer verdi:
36 GÜNDÜR GELİR YOK, KİRALAR, FATURALAR ÖDENEMEDİ: 21 Mart’ta yayınlanan genelge kapsamında lokantacı, berber, kuaför, tuhafiyeci esnafımız başta olmak üzere, birçok esnafımızın ekmek teknesi bir aydan fazla süredir kapalı. Esnafın hiçbir geliri yok. Dükkanların kısa süreli kapalı olması salgının önlenmesi adına doğru bir karardı. Ama zorunluluk nedeniyle iş yerleri kapanan esnaf ile, onların yanında çalıştırdığı ustası, çırağı, kalfası, askıcısı hayatlarını idam ettiremeyecek noktaya geldi. Esnaf kirasını ödeyemiyor, elektrik, su, doğalgaz faturasını ödeyemiyor.
BANKALAR ESNAFA KREDİ VERMİYOR: Ülkede salgından önce de ekonomi kötüydü, esnaf zor durumdaydı. Şimdi esnaf ekonomik olarak içinden çıkamayacak bir duruma girmek üzere. İktidar esnafa bazı desteklerin sağlandığı söylese de gerçekte bu böyle değil. Sözde Meclisten esnafımızın krediye rahat ulaşması için sicil affı çıkardık. Ama bankalar sicil bozuk olan esnafa yine kredi vermemekte. Ya da Borçlarını ödemek ve geçimini sağlayabilmek için kredi başvurusunda bulunan esnaf bankalardan kredi alamadı.
BAŞVURU ÇOK AMA ALABİLEN AZ: Esnaflar bankalar dışında Esnaf Kefalet Kooperatiflerine yaptıkları kredi başvurularında da yeterli desteği sağlayamadı... Eskişehir’de esnaf kredi kooperatiflerine kredi başvurusunu yapsa bile, bankalar tarafından kefil istendi, esnaf kredi alamadı. Eskişehir’de yaklaşık 20 bin esnaftan Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifine kredi talebinin çok fazla olduğu ancak bankların getirdiği koşullar nedeniyle çok az sayıda esnafın kredilerden yararlanabildiği belirtildi
LOKANTACILAR VE KAHVEHANECİLER DARBE YEDİ: Mart ayında salgının Türkiye’ye ulaşmasından sonra getirilen yasaklar an çok lokanta ve kahvehaneleri etkiledi. Lokantacılar Odası’na kayıtlı bin esnaf ile kahvehaneciler odasına kayıtla bin 100 esnaf ile dükkanlarında çalıştırdıkları esnaf çok büyük bir kriz ile baş başa kaldı.
SOKAĞA ÇIKMA YASAĞI PAZARCI ESNAFINI VURDU: İlk kez 10 Nisan’da ilan edilen sokağa çıkma yasağı ile ardından ilan edilen 4 günlük yasak ise sayısı bin 500’ü bulan pazarcı esnafını etkiledi. Plansızca ilan edilen yasak sonrası pazarcı esnafının malları elinde kaldı, depolarda, kamyonlarda çürümeye terk edildi. Ramazan ayının ilk günleri olması nedeniyle marketler 10 ile 14 arası açık tutulurken, aynı istisnanın kasap ve manavlara gösterilmemesi mağduriyetler yarattı.
BERBERLER KONTROLLÜ HİZMET VERMEK İSTİYOR: Salgından etkilenen bir diğer esnaf grubu ise sayıları bin 200’ü bulan kuaför ve berberler oldu. Yasak nedeniyle berber ve kuaförler darboğaza girerken, kaçak saç kesimleri de büyük bir sıkıntı yaratmaya devam ediyor. Kuaförler Ramazan Bayramı öncesinde sınırlı gün saatlerle ve sosyal mesafe ile hijyen kurallarına dikkat ederek iş yerlerini açmak istiyor.
ESNAFIN İTİBARI ZEDELENDİ: Salgın esnafın ticaret ilişkilerini de etkiledi. Ekonomik açıdan zor duruma düşen esnaf alışveriş yaptığı, ticaret yaptığı kişilere de ödemelerini yapamadı. Esnafın ticaret ilişkileri de bu süreçten olumsuz etkilendi.
YARDIM KOLİLERİYLE GEÇİNİYORLAR: Dükkanları uzun süredir kapalı olan esnaf evini geçindirmekte zorlanıyor. Oda Başkanları belediyeler, sivil toplum örgütleri tarafından gönderilen yardım kolilerini zor durumda olan üyelerine ulaştırıyor.
ESNAF MADDİ DESTEK PAKETİ BEKLİYOR: İktidarın açıkladığı paketlerden esnaf beklediğini bulabilmiş değil. Küçük esnafa yönelik kredi ya da borç paketleri değil doğrudan gelir desteği paketlerine ihtiyaç var. Gelir desteği esnafın salgın süreci sona erdikten sonra yeniden işyerine açabilmesi, ayakta kalabilmesi için de önemli.
ÖDEMELER ERTELENMELİ
Çakırözer, hazırladığı raporunda esnafın taleplerini şu şekilde sıraladı:
Esnafın kira, kredi, doğalgaz, elektrik gibi her türlü ödemesi en az 1 yıl süreyle faizsiz ertelenmeli.
Küçük esnaf için, esnaf temsilcileri ile bir araya gelinmeli ve salgın sonrası ortaya çıkacak krizi önleme paketi açıklanmalı.
Salgın döneminde dükkanı kapatılan esnaf, dükkanını açmadığı günler için kira, elektrik, doğalgaz, su faturalarını ödememeli.
ASGARİ ÜCRET TUTARINDA DESTEK SAĞLANMALI
Esnafın dükkanının kapalı olduğu dönemde her ay, hem destek, hem de yanlarında çalıştırdıkları kişilere ödeme yapabilmeleri adına asgari ücret tutarında destek sağlanmalı.
Plansızca ilan edilen sokağa çıkma yasağı kapsamında ürünleri zarar gören pazarcı esnafının mağduriyetleri giderilmeli.
KREDİ KOLAYLIĞI SAĞLANMALI
Kredi kullanımlarının önü açılmalı, oda kayıt belgesi bulunan esnafların siciline bakılmadan kredi kullanımları sağlanmalı.
Yolcu kapasitesi düşürülen minibüs ve servisçiler için mazot desteği verilmeli.
NÖBETÇİ BAKKAL UYGULAMASI GETİRİLMELİ
Sokağa çıkma yasağı günlerinde nöbetçi bakkal uygulamasına gidilmeli. Hem esnaf hem de vatandaş mağdur edilmemeli.
65 yaş üstü esnaf için günün belirli aralıklarında, belirli saatlerle dükkanlarını açmalarına izin verilmeli.
