CHP Manisa Milletvekili Bekir Başevirgen, Birleşik Metal-İş Sendikası Araştırma Merkezi (BİSAM)’ın Mart 2023 verilerine göre dört kişilik bir ailenin sağlıklı ve dengeli beslenmesinin bir günlük maliyetinin 325 lirayı aştığını, açlık sınırının 9 bin 752 ve yoksulluk sınırının ise 33 bin 754 TL olarak açıklandığını söyleyerek “İktidarın uyguladığı ekonomi politikaları sonucu ekonomik kriz her geçen gün daha da derinleşiyor, halk daha da yoksullaşıyor. Maaşlardaki erime ve alım gücündeki büyük düşüş en çok da gıda alışverişi yaparken hissediliyor. Vatandaşlar markette dakikalarca etiketlere bakıp eli boş çıkıyor. Kilo ile alınan ürünler artık tane ile alınıyor. Markete giden vatandaşlar yarısı bile dolmayan poşetlere dünyanın parasını ödüyor. “ dedi.
“Sadece beslenmenin aylık maliyeti asgari ücretten fazla”
CHP’li Başevirgen, dört kişilik bir ailenin sağlıklı ve dengeli beslenebilmesi için günlük maliyetin 325 liraya yükseldiğini ifade ederek, “Sadece beslenme için ailelerin ayırması gereken bütçe aylık 9 bin 750 lira. Asgari ücret 8 bin 500, en düşük emekli aylığı ise 7 bin 500 lira. Ülkenin yaklaşık yüzde 65’nin asgari ücretli olduğu düşünüldüğünde gelirin beslenmeye bile yetmediği, ailelerin sadece karın doyurmaya çalıştığını söylemek mümkün.” Diye konuştu.
“Süte yüzde 640 zam geldi”
Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçilen 2018 yılında litre fiyatı 2,50 lira olan sütün 2023 yılı nisan ayı itibariyle 18,50 liraya yükseldiğini ifade eden Başevirgen, “5 yılda marketlerdeki süt fiyatı yüzde 640 arttı. Yoğurttaki artış yüzde 617, beyaz peynirde yüzde 910 oldu. Beyaz peynir 150 liraya, yoğurt 50 liraya çıktı. Ailelerin süt ve süt ürünleri için günlük harcaması gereken tutar 114 lira. Bugün hangi emekli veya asgari ücretli günlük alışverişinin sadece 114 lirasını bu ürünlere ayırabiliyor? “ diye sordu.
“Hem üretici hem de tüketiciler pahalı enerji, nakliye ve pazarlama giderlerinin kurbanı oluyor”
Uygulanan yanlış tarım ve hayvancılık politikaları nedeniyle Ulusal Süt Konseyi’nin çiğ süt fiyatının halen 8,5 lira olduğunu ifade eden Başevirgen, “2018 yılı Ocak-Haziran döneminde Ulusal Süt Konseyi’nin belirlediği tavsiye çiğ süt litre fiyatı 1,53 lirayken sütün market fiyatı 2,50 lira, üretici ile market fiyatları arasındaki fark oransal olarak %63 idi. Bugün itibariyle çiğ sütün litre fiyatı 8,50 lirayken sütün market fiyatı 18,50 lira. Üretici ile market fiyatları arasındaki fark oransal olarak %117’ye çıktı. Bu rakamların bize söylediği, 2018 yılından bu güne sanayi ve marketing giderlerinin, ana hammadde olan süt maliyetinden %54 daha fazla arttığıdır. Yani hem üretici hem de tüketiciler pahalı enerji, nakliye ve pazarlama giderlerinin kurbanı oluyor.” Dedi.
“Et hayal oldu, tavuk fiyatları 100 liraya dayandı”
Ailelerin tüketmek zorunda olduğu et ve tavuk grubundaki ürünlerin ise yanına bile yaklaşılmadığını ifade eden Başevirgen, “Kıymanın kilosu 300 liraya çıktı. Kırmızı et zaten hayal oldu. Et fiyatlarının pahalı olması nedeniyle vatandaşlar tavuk etine yönelmişken, şimdilerde onun da yanına yaklaşılmıyor. Geçtiğimiz yıllarda kilosu 10 TL'den satılan tavuk ürünlerinde son fiyatları gören vatandaşlar adeta şok geçiriyor. Tavuğun kilosu da 100 liraya dayandı.” Diye konuştu.
“Sebze de alınamıyor, menemenin maliyeti 70 liraya çıktı”
BİSAM verilerine göre sebze ve meyve grubunda ise ailelerin günlük 61,26 lira harcaması gerektiğini söyleyen Başevirgen, “Et ve süt grubuna para yetiştiremeyen vatandaşlar sebze grubunda da ne yiyeceğini şaşırdı. Marketlerde domates 25, biber 35, soğan 25, patates 18, kabak 20, havuç 23, ıspanak 13, patlıcan ise 28 liradan satılıyor. Bu yılın ilk üç ayında soğana yüzde 101 zam geldi. Bazı yerlerde 30 lirayı buldu. En ekonomik fiyatlarla bile ‘Hiçbir şey bulamazsak menemen yeriz’ sözü tarihe karıştı. Bugün bir ailenin tek öğünde yiyeceği menemenin maliyeti en az 70 liraya çıktı.” Dedi.
Başevirgen, “Dünyadaki trendin tersine Türkiye’de gıda fiyatları yükselmeye devam ediyor. Yurttaşlar etten süte, bakliyattan sebzeye hiçbir gıda ürününe erişemiyor. Bir ailenin kira, fatura, ulaşım, eğitim, sağlık, giyim gibi aylık tüm harcamalarını kapsayan yoksulluk sınırı 33 bin 754 liraya yükseldi. Yani artık 4 asgari ücret de yoksulluğa yetmiyor. “ diye konuştu.
