Türk Hava Kuvvetlerinin 1964'te Kıbrıs'ta gerçekleşen uçuş sırasında Rumlar tarafından uçağı vurularak esir alınan ve şehit edilen Pilot Yüzbaşı Cengiz Topel, Cumhuriyet döneminin ilk hava harp şehididir. Peki, Cengiz Topel kimdir? Pilot Yüzbaşı Cengiz Topel ne zaman nasıl şehit oldu?
CENGİZ TOPEL KİMDİR?
1934 yılında İzmit'te dünyaya gelen Cengiz Topel, dört çocuklu ailenin üçüncü çocuğudur. Bandırma'da başladığı ilköğrenimine babasının tayin olduğu Gönen’de devam etmiştir.
Cengiz Topel 1943 yılında babasını kaybetti. Babasını kaybettikten sonra ailesi İstanbul'a yerleşti.
Cengiz Topel, Kadıköy İlkokulu'nda ilköğrenimini, Kadıköy Yeldeğirmeni Okulu’nda ortaöğrenimini tamamladı.
Cengiz Topel lise öğrenimine, Haydarpaşa Lisesi'nde başladıktan sonra Kuleli Askeri Lisesi’ne geçti. 1953 yılında askeri liseden mezun oldu ve Kara Harp Okulu'na girdi, 1955 yılında asteğmen rütbesi ile mezun oldu.
Cengiz Topel Kara Harp Okulu'ndan mezun olduğu yıl Türk pilotlarına NATO kapsamında verilen eğitimlere katılarak önce Gaziemir’de, daha sonra da Kanada’da eğitim gördü.
Kanada'daki 20 aylık eğitimi sırasında lisan kursu, T-6 uçağı ile başlangıç pilotaj eğitimi, T-33 uçağı ile tekamül pilotaj eğitimi ve F-86 uçağı ile av eğitimi aldı. T-6 uçağı ile 181,35 saat, T-33 uçağı ile 83,15 saat ve F-86 uçağı ile 25 saat uçuş yaptı.1957’de pilot brövesini taktı; Türkiye’ye dönerek Merzifon 5. Ana Jet Üs Komutanlığı'nda göreve başladı. 1961 yılında Eskişehir 1. Hava Ana Jet Üssü’ne atandı.
112. Filo Komutanlığında F-100 uçağında harekat yapabilecek yeteneklere sahip bir pilot olarak yetişti. 1963 yılında Cengiz Topel yüzbaşılığa terfi etti.
CENGİZ TOPEL NE ZAMAN NASIL ŞEHİT OLDU?
8 Ağustos 1964 tarihinde Kıbrıs'taki Erenköy Direnişi'ne Türkiye'nin havadan müdahalesi sırasında Cengiz Topel, Türk Hava Kuvvetleri’ne ait dörtlü F-100 kolunun lideri olarak görevlendirildi. Gemikonağı Limanı’nda bulunan Rum gemisini bertaraf etmek üzere dalış yaptığı sırada uçağı, uçaksavar ateşi ile yara aldı. Koltuğunu fırlatıp uçaktan paraşütle atlayarak Gaziveren, Elye ve Çamlıköy Türk yerleşim yerleri arasındaki Peristeronari adındaki (günümüzdeki adı Cengizköy) Rum köyü yakınına indi. Onu kurtarmak için bir girişim oldu ancak sonuçsuz kaldı. Türkiye, pilotunun geri verilmesini talep etti ve aksi takdirde intikam taarruzları yapacağını bildirdi.
Güzelyurt Rum Hastanesi'nde gözaltına alınmış, bilgi vermesi ve radyodan Türkiye aleyhine konuşması için işkence görmüş; ölümünün ardından naaşı Lefkoşa Rum Hastanesi'ne götürülmüştür.
Türkiye'nin ısrarlı girişimleri sonucu 11 Ağustos 1964'te Lefkoşa Rum Hastanesi'nden alınarak Lefkoşe Genel Hastanesi'ne getirilen ve otopsi yapılan naaşı 12 Ağustos 1964 tarihinde Türkiye'ye getirildi.
Kıbrıs'ta, Adana'da, Ankara ve İstanbul'da yapılan törenlerden sonra 14 Ağustos 1964 tarihinde Edirnekapı'daki Sakızağacı Hava Şehitliği'nde toprağa verildi.
Cengiz Topel, Kıbrıs'taki ilk Türk hava harp kaybı ve Türkiye'nin Cumhuriyet tarihindeki ilk kaybı olarak anılmaktadır.
