Çin’e ait olduğu öğrenilen yüksek irtifa balonunun istihbarat balonu yani casus balon olduğu düşünülüyor. Çin hükümeti durum için[i1] birden fazla ‘fors majör’ ifadesini kullandı. Peki, Casus balon nedir ne amaçla kullanılır? Fors majör ne demek?
ABD, istihbarat amaçlı olduğundan şüphelendiği yüksek irtifa balonu karasuları üzerinde vurarak düşürdü. Balonun sivil amaçlı ve meteorolojik araştırma için kullanıldığını savunan Çin ise düşürülmesini protesto etti.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken''ın 5-6 Şubat''ta Pekin''e yapmayı planladığı ziyareti ertelemesine yol açan balon krizi, Washington''ın güç kullanma hamlesiyle tırmanmayı sürdürdü.
Çin''in hava aracının sivil amaçlı bir meteoroloji balonu olduğunu, hava şartları nedeniyle sürüklenerek rotasından çıktığını, kontrol kabiliyeti sınırlı olduğu için "zorlayıcı sebeplerle" ABD hava sahasına girdiğini açıklaması gerilimi gidermezken, iki ülke arasında güvensizliği gözler önüne serdi.
Krizin iki ülke arasındaki jeo-stratejik ve ekonomik rekabetten kaynaklanan gerilimleri daha fazla derinleştireceği tahmin ediliyor.
CASUS BALON NEDİR?
Casus balon başta meteorolojik amaçlar olmak üzere araştırma için kullanılan sivil bir hava aracıdır.
Rüzgarla taşınan casus balonunun altında kamera gibi casusluk ekipmanı bulunuyor. Balona takılan ekipman, radar içerebiliyor ve güneş enerjisiyle çalışabiliyor.
Casus balonlar uyduların ortaya çıkmasıyla son yıllarda oldukça az sayıda bulunuyor ancak uydulara göz daha az maliyetli olduğu için tercih ediliyor.
Casus balonlar, genel olarak 24 bin metreden yükseklikte görev yapabiliyor.
FORS MAJÖR NE DEMEK?
Çin Dışişleri Bakanlığından yüksek irtifa balonuna ilişkin yapılan açıklamada, balonun ABD hava sahasına girmesinin niyet edilmediğini vurgulamak için 2 kez "fors majör" (zorlayıcı/mücbir sebepler) ifadesini kullanması dikkati çekti. Peki, fors majör ne demek? Fors majör nedir?
Sözleşme hukukunda, tarafların kendi iradeleri ve kontrolleri dışında oluşan şartlar altında anlaşmaların tek veya çift taraflı feshedilmesini gerektirecek zorlayıcı sebepleri açıklayan şartları ifade eden Fransızca kökenli "fors majör"; savaş, salgın, doğal afet gibi tarafların kontrolünde olmayan faktörleri tanımlamak için kullanılıyor.
