1943'teki Alman bozgunu, Hitler'in Haziran 1941'deki Blitzkrieg'inin, Stalingrad'da duraklayıp donana ve pörsüyene kadar kuvvetlerini hızla Leningrad'ın ötesine taşımasından sadece iki yıl sonra gerçekleşti. Bugünkü Kursk Savaşı, Putin'in güçlerinin yıldırım zaferi umuduyla 2022 başlarında Ukrayna'ya akın etmesinden sadece iki buçuk yıl sonra gerçekleşiyor.
Putin de Hitler gibi hedefini küçümsedi ve varlıklarına aşırı değer biçti. Çok geçmeden her iki diktatör de güçlerini tedarik etmekte, asker ve teçhizat kayıplarını yerine koymakta zorluklarla karşılaştı. Ne Vozhd ne de onun Almancası olan Führer, ABD'nin saldırılarının kurbanlarına sağlayacağı yardımı tahmin etmemişti.
Sürpriz unsurlar her Kursk Muharebesi'nde kilit rol oynadı. 1943'te Sovyetler, Alman saldırısını beklerken hazırladıkları tank tuzaklarını ve mayınları sakladılar. Sovyetler sahte havaalanları inşa ederek Almanların sahte hedeflere yakıt ve mühimmat harcamasını sağladı. Kızıl Ordu liderleri Almanların engelleyebileceği her türlü iletişimden kaçındı. Topladıkları ve koşullar olgunlaştığında savaşa sokacakları büyük miktardaki tankları gizlediler. Wehrmacht geri çekilmeyi tercih etmeden önce, şimdiye kadarki en büyük tank savaşında binlerce insan ve makine kaybetti.
2024 yazında Ukrayna, Putin'in ordularının küçük ama istikrarlı ilerlemeler kaydettiği Harkiv ve Donbas'ın savunmasından güçlerini çekeceğine dair hiçbir işaret vermedi. Elbette bazı provizyonlar mevcuttu. İlk savaş, kıta çapında bir çatışmaya 20. yüzyıl ordularının büyük bir meydan okumasına, Ukrayna'nın saldırısı ise sadece sınırlı bir sınır ötesi operasyonuna işaret ediyordu. Ancak yine de işlerin ne durumda olduğuna dair önemli göstergeler sundu.
Ukrayna'nın Temmuz ayı boyunca sınır bölgesine zırhlı araçlar ve toplarla binlerce asker yığabildiğini hatırlayın. Rus istihbaratı Ukrayna'nın yığınak yapacağı konusunda uyarıda bulunduysa da yetkililer hazırlık için hiçbir adım atmadı.
Rusya "terörle mücadele" tedbirleri uyguladı ama Ukraynalılar Rus köylerini işgal etti ve yaklaşık 32 km derinliğinde ve 65 km genişliğinde bir koridor açtı. Kamyon ve zırhlı araç konvoylarını imha ettiler. Bir nükleer enerji santralini ve bir gaz transfer istasyonunu tehdit ettiler ve yetkilileri yaklaşık 100.000 sivili tahliye etmeye zorladılar.
Ukrayna güçleri ister Rusya'da kalsın ister geri çekilsin, Putin sisteminin tamamının kırılganlığını -sadece istihbarat ve askeri kabiliyetlerini değil, tepeden inme diktatörlüğün uygulanabilirliğini de gösterdiler. Nassim Taleb kırılganlık karşıtlığı olarak adlandırdığı şeyin düzensizlikten kazanç elde etme yeteneği olduğunu açıkladı. Çoğu şey şoklara maruz kaldığında kırılırken, bazılarının dalgalanma, rastgelelik ve düzensizliğe maruz kaldığında geliştiğini ve büyüdüğünü belirtti.
Vladimir Putin'in saltanatı başlangıçta kaostan yararlandı. Ancak Rus devleti şoklara dayanıklı değil, önemli bir parçası zayıfladığında dağılan bir Rube Goldberg mekanizmasına benziyor. Emirleri yukarıdan aşağıya uygulamak üzere eğitilen sistemin kendi kendini organize etme kapasitesi yok. Bir Rube Goldberg makinesi, bir hedefe ulaşmak için her bir bileşeni zincirleme bir reaksiyonda kullanır, ancak zincirleme reaksiyon tüm yapıyı çözecek şekilde tersine de dönebilir.
Günümüzdeki kırılganlık, 1980'lerde Sovyet imparatorluğunun güçlü bir şekilde genişledikten sonra Afganistan'da çıkmaza girerek sistemin çökmesine yol açan kusurları ortaya çıkarmasını hatırlatıyor.
Putin'İn savaş makinesi daha ne kadar şoka dayanabilir? 2023'te Wagner Grup'nun Moskova'ya doğru yürüyüşünü durdurmak için hiçbir şey yapmadı ve Rus ordusu belirsizlikten felç olmuşa döndü. Paralı askerleri hiçbir direnişle karşılaşmasa da Yevgeny Prigozhin bazı küçük tavizler karşılığında potansiyel darbesini durdurdu ve bu hatayı hayatıyla ödedi. O zamandan beri Kremlin patronu bazı üst düzey askeri yetkilileri tasfiye etti ve düzinelerce şüpheli ölüm ve kaybolmaya başkanlık etti.
Yüzeysel, kırılgan istikrarsızlık ve belirsizliğin altında, federasyonun demografisi de bir kırılma noktasının yakın olabileceği konusunda uyarı sinyalleri veriyor: Ölümler doğumlardan fazla, ırkçı saldırılardan korkan pek çok misafir işçi gibi Rusya'nın en iyileri ve en parlakları da göç etti. Moskova'dan uzak federal bölgelerdeki Rus olmayanlar, kendi ülkelerindeki hizmetler azalırken genç erkeklerinin Ukrayna'da katledilmesinden şikayet ediyor.
Rusya Federasyonu, daha da büyük olan Sovyetler Birliği gibi, muhtemelen verimli bir şekilde işleyemeyecek kadar dağınıktır. Şimdi büyüklük ve etnik anlaşmazlık sorunları savaşın getirdiği yüklerle birleşiyor.
2024 Kursk Savaşı, Putin rejimini uyarıyor: "Tiranlığınız kırılgandır ve mevcut çizgisinde devam edemez!"
