Önemli bir kısmı Balkan Muharebeleri’nde kurulan cemiyetler aracılığıyla toplanan yardımlar, yaralıların bulunduğu hastanelere ve Müdâfaa-i Milliye veya Hilâl-i Ahmer Cemiyetleri vasıtasıyla gazilere ulaştırılmıştır. Toplanan yardımlar, aynı zamanda yardıma muhtaç asker ailelerine de ulaştırılmıştır.
Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hanımlar Merkezi
Hilal-i Ahmer Hanımlar Merkezi, Osmanlı Hilâl-i Ahmer Cemiyeti bünyesinde 20 Mart 1912 tarihinde “Osmanlı Hilâl-i Ahmer Hanımlar Merkeziyesi” adıyla kurulmuştur. Kurulan bu teşkilatla kadınlar etkili bir şekilde Hilâl-i Ahmer faaliyetlerine katılmışlardır. Kuruluşundan itibaren cephede savaşan askerlere, yaralı ve hastalara, kimsesizlere ve bakıma muhtaç olanlara, şehit ve asker ailelerine, göçmenlere, esirlere yardım eden Hilal-i Ahmer Hanımlar Merkezi, bu faaliyetlerini bağış kampanyalarının yanı sıra; aşhane, çayhane, hastane, dispanser, sanat evi, atölyeler, nekâhethane, gibi kuruluşlar aracılığıyla gerçekleştirmiştir.
Çanakkale Savaşı’nın çıkması üzerine Hilâl-i Ahmer Hanımlar Merkezi, Osmanlı hanımlarını iş başına çağırmıştır: “... ellerinizi kollarınızı mu’tel kılmayınız... Vatan yalnız silahla müdafaa olunmaz. Müdafaanın bir de manevî olan kısmı vardır. Harbe giden erkeklerin istirahat-i vicdaniyesini temin için arkada bıraktıkları evlad u iyale hüsn-ü muamele ve ibraz-ı muavenet etmek, sonra da sahne-i harbde mecruh düşen gazileri tedavi ve teselli eylemek kadınlara terettüb eden vezaif-i vataniyenin en birincisidir... Askere çamaşır yetiştirmek lazım; dikiş dikmek veyahut diktirmek arzu edenler her gün sabahtan akşama kadar Hilâl-i Ahmer Hanımlar Merkezi’ne müracaat edebilir...”
Hilâl-i Ahmer Hanımlar Merkezi’nin gazeteye verdiği bu ilan, vatan görevine davettir. Kadınlar gerek el becerileriyle gerek şefkatleriyle yaraları sarmak için göreve, vatana hizmete çağrılmıştır. Bu davete katılım, özellikle İstanbul çevresi olmak üzere hayli yoğun olmuştur.
Hilâl-i Ahmer Cemiyeti, Dr. Besim Ömer Paşa’nın öncülüğünde yaralıların tedavisinde sayısı yetersiz olan hastabakıcılar yetiştirmek için 1913-1916 yılları arasında kurslar düzenlemiştir. Bu kurslarda eğitim gören Safiye Hüseyin Elbi ve Münire İsmail vd isimler Balkan ve Çanakkale Savaşlarında görev almışlardır. Çanakkale Cephesinde yaralananlar hastanelere sığmayınca bölgedeki pek çok okul hastane haline getirilmiş ve kadınlar buralarda gönüllü hastabakıcılık yapmışlardır. 25 Nisan 1915-1 Temmuz 1915 tarihleri arasında İstanbul ve çevresindeki hastanelere gönderilen yaralı sayısı 56394, hasta sayısı 2358’dir. Hilâl-i Ahmer Hanımlar Genel Merkez Heyeti, gerçekleştirdiği fedakâr çalışmalar ve yardım faaliyetleriyle halka ulaşmıştır. Kermesler, çay ziyafetleri, toplantı ve konferanslar düzenleyen sergiler ve el işlerinden oluşan satış yerleri açan kurum, diğer yardım dernekleri aracılığıyla bu faaliyetlerini yaygınlaştırarak, kimsesiz muhtaç ailelere ve orduya gereksinim duyulan yiyecek, giyecek, tıbbi malzeme (v.b.) eşyaları sağlamıştır. Ev ev, mahalle mahalle dolaşarak para, yiyecek, giyecek ve çeşitli eşya ve malzeme toplayan Hilâl-i Ahmer kadınları “çiçek günü” ve “yardım toplantıları” adıyla düzenledikleri toplantılarla yardım toplamış; halkın katılımını sağlamışlardır.
