Uzman Psikolog Merve Sarsmaz, bipolar bozukluk hakkında aydınlatıcı bilgiler verdi.
Bipolar bozuklukta karamsarlık, özgüven eksikliği, umutsuzluk, mutsuzluk ve motivasyon eksikliği, intihar düşünceleri gibi kişinin hayatını zorlaştıran semptomlar ortaya çıkabiliyor. Bipolar bozukluğun tedavi edilmemesi ise başka rahatsızlıkların ortaya çıkmasına neden oluyor.
Bipolar bozukluk nedir?
Bipolar bozukluk, iki uçlu bozukluk ve iki ayrı hastalık dönemleriyle karakterize bir ruhsal bozukluktur.
Bipolar bozuklukta,
Taşkınlık (Mani),
Çökkünlük (Depresyon) dönemleri bulunmaktadır.
Bipolar bozukluk belirtileri nelerdir?
Bipolar bozukluğun mani döneminde kişinin duygu durumu çok yükselir ve kişi aşırı coşkulu olur.
Mani döneminde hastada şu belirtiler görülür:
Zihninde yarışan düşüncelerin varlığı,
Kendini aşırı enerjik hissetme,
Uyku gereksiniminde azalma ve hatta uykuya ihtiyaç duymama,
Hiperaktivite,
Cinsel dürtülerde artış,
Odaklanmada güçlük,
Aşırı neşe,
Hızlı konuşma,
Alkol ve uyuşturucu kullanımı,
Huzursuzluk,
Halüsinasyon görme (Olmayan şeyleri görme, duyma veya koklama)
Abartılı düşünceler,
Kendini olduğundan çok daha yüksekte hissetme,
Büyüklük düşünceleri,
Çok fazla para harcama veya aşırı hızlı araba kullanma gibi sonuçlarını düşünmeden heyecanlı veya eğlenceli faaliyetlere kalkışma,
Bipolar bozukluğun depresyon döneminde kişide gözlenen belirtiler şunlardır:
Özgüvende azalma
Değersizlik hissi
Abartılı suçluluk veya pişmanlık duyguları
İlgi ve faaliyetlerde azalma ya da zevk alamama
İştahsızlık
Uykusuzluk, aşırı uyku hali ya da uykuya dalmada güçlük
Sanrılar görme
Sürekli kuşku duyma
Ölüm ve intihar düşünceleriMutsuzluk
Karamsarlık
Umutsuzluk
İsteksizlik
Yorgunluk
Gerginlik
Konsantrasyonda güçlük
Cinsel istekte azalma
Bipolar bozukluğun karma dönemindeyse her iki atağa ait belirtiler sıklıkla görülmektedir. Kişi çok mutlu ve enerjik bir ruh hali içerisindeyken, bir anda çökkün duygu duruma geçebilmektedir.
Bipolar bozukluk dönemlerini etkileyen faktörler nelerdir?
İki uçlu duygu durum bozukluğunun seyrini etkileyen en önemli faktör mevsimlerdir.
Kişi, ilkbahar ve yaz aylarında taşkınlık, coşkunluk yani mani dönemini yaşarken; sonbahar ve kış aylarındaysa çökkünlük, durgunluk yani depresyon dönemini yaşar. Özellikle ilkbahardan yaz aylarına geçişin, bipolar bozukluğun alevlenmesi açısından en riskli dönem olduğu gözlemlenmiştir.
Alevlenme döneminde bireyde;
Aşırı para harcama,
Taşkın davranışlarda artış
Dürtüsel ve tepkisel davranışlar,
Saldırganlık eğilimi,
Öfke patlamaları,
Hem kendisine hem de çevresindeki kişilere zarar verme riski taşıyan davranışlar görülebilir.
Hastalığın alevlenme dönemi öncesindeki uyarıcı belirtilerinin fark edilmesi, erken müdahale açısından oldukça önemlidir. Çünkü bu dönem kişinin ve yakın çevresinin maddi manevi, sosyal ve mesleki tüm hayatını etkiler. Hastanın, aile bireylerine ve arkadaşlarına da bu uyarıcı belirtileri anlatarak, onların da fark etmelerini sağlayarak koruyucu faktör olabilmektedir.
İŞTE BİPOLAR BOZUKLUĞUN NEDENLERİ
Bipolar bozukluğun ortaya çıkmasında genetik faktörler, üçte iki oranında önemli bir role sahiptir. Aile bireylerinde hastalığın olması da bipolar bozukluk riskini artıran faktörlerdendir.
Travmatik yaşam deneyimleri ve aşırı stres faktörleri de bipolar bozukluğun ilk hastalık döneminin ortaya çıkmasına neden olabilir.
Ailede yaşanan kayıp,
İş kaybı,
Doğum,
Askerlik,
Yer değişikliği gibi sebepler bu durumlara örnek gösterilebilir.
HANGİ YAŞLARDA BAŞLAR
İki uçlu duygu durum bozukluğunda cinsiyet farkı bulunmamaktadır. Bipolar bozukluk başlangıcı genellikle 20-25 yaşları arasındadır.
Bipolar bozukluk nasıl tedavi edilir? Tedavi yöntemleri nelerdir?
Bipolar bozukluk ilaçsız tedavi edilen bir rahatsızlık değildir. Bipolar bozukluk tedavisinin temelini farmakolojik tedavi oluşturmaktadır.
Bipolar bozukluk tedavisinin yapı taşının ilaç kullanımı olmasının yanı sıra tamamen hastaya özel, işlevselliği ve günlük adaptasyonunu artıracak bir tedavi rutini belirlenmektedir.
Hastanın hekimle olan iş birliği, aile yakınlarının destekleri ve bilinci oldukça önemlidir. Bipolar bozukluğu tedavisinin ana hatları;
Yakınların hastalık konusunda bilgilendirilmesi,
İşlevsel düşünme ve davranma becerilerinin geliştirilmesi,
Stresle baş etme becerilerinin güçlendirilmesi,
Düzenli egzersiz rutininin oluşturulması,İyi bir beslenme ve uyku düzeni oluşturulması,
Alkol ve madde kullanımından uzak durulması,
Aile ve sosyal desteğin artırılması
Duygu durum geçiş sinyallerinin tam anlamıyla kavranmasıdır.
En önemlisiyse tüm bunların süreklilik arz edecek bir biçimde günlük rutin olarak oluşturulabilmesidir.
İlaç tedavisinin temel hedefi; mani ve depresif dönemlerin sayısını azaltmaktır. Bu nedenle mani ve depresif dönemlerin belirtileri geçse bile ilaç kullanımına devam edilmesi oldukça önemlidir. Hastanın atak dönem sayısının fazla olması, belirtilerin tedaviye dirençli hale gelmesi olasılığını artırmaktadır. Bipolar bozukluk yaşayanlar kendilerine özel hazırlanan bütüncül tedavi planına uyarak ataklarını kontrol altına alabilmektedir. Bipolar hastalarının yaklaşık yüzde 80’i herhangi bir sorun yaşamadan çalışma hayatına devam edebilmekte ve sosyal yaşamını sürdürebilmektedir.
TEDAVİSİ NE KADAR SÜRER?
Bipolar bozukluk, hayat boyu tedavi edilmesi gereken bir rahatsızlıktır. Bipolar bozukluğun tedavi ilkesinin, ilaç kullanımıyla birlikte atakları kontrol altına almak ve kişinin işlevselliğini, günlük adaptasyonunu artırmak olduğunu bilmek önemlidir.
Bipolar bozukluk başka komplikasyonların oluşmasına neden olur mu?
Bipolar bozukluk nedeniyle;
Yeme bozukluğu,
Kaygı bozukluğu,
Madde kullanımı,
Kalp hastalıkları,
Migren,
Diyabet gibi rahatsızlıklar ortaya çıkabilir.
