Editör: Beyza Damgacıoğlu
Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. Kerim Kenan Coşkun, bel ve boyun fıtıkları hakkında bilgiler verdi. Op. Dr. Kerim Kenan Coşkun, Covid-19 pandemisi nedeniyle değişen yaşam tarzında hareketsizliğin daha çok arttığını belirterek, "Bel ve boyun fıtığı şikayetlerinde artış görüldü. Çalışma hayatının ev hayatı ile birleşmesi, evden çalışma düzeninin yaygınlaşması; kötü pozisyonda uzun süre oturma, sürekli yatarak televizyon izlemek, bilgisayar, telefon ve tablet kullanımı bel ve boyun fıtığı şikayetlerinde artışa neden olabiliyor” dedi.
Kollarda ve ellerde uyuşma, ağrı, güçsüzlük gibi belirtiler gösteren boyu fıtığının (servikal disk) tedavisinin ihmal edilmemesi gerektiğini vurgulayan Op. Dr. Kerim Kenan Coşkun, “Boyun fıtığı, boyunda, omuzlarda kişinin günlük yaşamını olumsuz etkileyecek derecede ağrı, uyuşma, güç kaybı, his kaybı; boyun, omuz ve sırt kaslarında spazma neden olabilir. Bu ağrılar, uyuşma ve güç kaybı özellikle sabah uyanınca daha fazla hissedilebilir, hatta zaman zaman uykudan uyandıracak şekilde de kendini gösterebilir. İnsan boynunda yedi adet omur bulunur. Her bir omurun birbiri ile arasında disk adını verdiğimiz yastıkçık görevi gören kıkırdaklar mevcuttur. Bu kıkırdak yapının yırtılarak, omurga içinde seyreden omurilik veya kola gelen sinirlere baskı yapması sonucu ortaya çıkan duruma boyun fıtığı denir. Boyun fıtığı hastada şiddetli bir boyun ağrısıyla birlikte kola yayılan ağrı ve uyuşma meydana getirir.
Zamanla yırtılan kıkırdak sinirlere baskı yaparsa kolda kuvvetsizlik, eğer omuriliğin kendisine de bası yaparsa tüm vücutta hareket kusurları ortaya çıkabilir. Boyun fıtığının çok ileri dönemlerinde hasta yatağa bağımlı hale gelebilir. Boyun fıtığının nedenleri arasında, boyun omurları arasındaki kıkırdağın dejenerasyona (yıpranma) uğraması, ani ve güçlü boyun hareketleri, ağır kaldırmak, ani ters dönüşler, baş öne eğik olarak uzun süreli çalışmak, masa başında uzun saatler çalışmak, uygun olmayan yatma biçimi, doğru seçilmeyen yastık ile uyumak, özellikle emniyet kemeri takmadan araba kullananlarda ani fren sonrası boyna etki eden darbeler, trafik kazaları, geçirilmiş boyun incinmesi, spor yaralanmaları ve osteoporoz sayılabilir" diye konuştu.
Boyun fıtığı oluşumunu önlemek için neler yapılabileceği konusuna değinen Op. Dr. Kerim Kenan Coşkun, "Hareketsiz yaşam farklı birçok rahatsızlığa yol açtığı gibi, boyun fıtığı oluşumunda nedenlerinden biridir. Sabit pozisyonda, masa başında ve bilgisayar başında çalışanlarda sık görülür. Her sağlıklı insanın hayatında düzenli spor yer alması gerektiği gibi bu tip çalışma düzeni olanların özellikle düzenli spor yapmaya önem vermeleri gerekir. Ayrıca ani hareket yapmaktan kaçınmak gerekir. Vücut dengesini ve ağırlığın dengesini sağlamadan yük kaldırılmamalı, ani dönüş gibi ters hareketler yapılmamalıdır. Bilgisayar başındayken, televizyon izlerken, otururken ve yatarken boynumuzu yanlış pozisyonda tutmamalıyız. Uzun süren bu yanlış pozisyonlar boyun kaslarına ve sinirlere zarar verebilir. Yatarken uygun yastık seçmeli, bilgisayar ve televizyon karşısında doğru duruş sergilemeliyiz” dedi.
Diskin kapsülündeki yırtılmaların olduğu dönemlerde hastalar zaman zaman olan bel ağrılarından şikayetçidirler. Bunların çoğu hiçbir tedavi görmeden sadece yatak istirahati ile bile düzelebilir. Ancak hastalık daha da ilerleyince bacağa giden sinirleri sıkıştırır ve hastalarda bu dönemde daha çok bacak ağrısı ön plana geçer. Sinir lifleri de aynı elektrik kablolarına benzerler, çoğunlukla daha dışta yüzeye yakın olan lifler hissi taşıyan liflerdir. Daha derinde olanlar ise hareketi yaptıran lifleridir. Hastalarda bacağa gelen sinirde, çıkmış olan disk tahrişe yol açınca ilk önce o sinirin hissi taşıdığı bölgede ağrı duyulur. Olay ilerleyip hissi taşıyan liflerde hasar olursa o bölgede uyuşukluk (hissizlik) ortaya çıkar, eğer hala bu aşamada da hasta tedavi edilmez ise hareketi yaptıran liflerin de etkilenmesi neticesi hastada kuvvet kaybı ortaya çıkması kaçınılmazdır. Daha çok genç ve orta yaşlarda görülür. İleri yaşlarda ise bel kireçlenmesi ile birlikte görülür.
Bel fıtığının tedavi yöntemlerinden de bahseden Op. Dr. Kerim Kenan Coşkun, "Kısa süreli yatak istirahati, hastanın en rahat ettiği pozisyonda ve iyi bir yatakta olmalıdır. Yatak sert ve düzgün olmalı vücut ağırlığı ile çökmemelidir. Bacaklar karına çekik yan yatar pozisyon (ana rahmindeki cenin pozisyonu) en iyi dinlenme şeklidir. Ağrı kesici, kas gevşetici, ilaçlar faydalıdır. Kronikleşmiş hastalarda antidepresan ilaç kullanılabilir. İlaç ve istirahat tedavisine rağmen şikayetleri devam eden hastalarda fizik tedavi ve rehabilitasyon hastaların büyük çoğunluğunda şikayetlerin geçmesine yardımcı olur.
Bütün hastalara bel koruma prensipleri ve hastalığın aşamasına göre egzersizler gösterilmelidir. Hastalarda idrar-gaita tutamama ve ilerleyen kuvvet kaybının olması durumunda hiçbir başka tedavi yöntemi ile zaman kaybetmeksizin acil ameliyat yapılmalıdır. Yine tüm ağrı kesici tedavi yöntemlerine rağmen bacak ağrısı geçmeyen hastalarda da cerrahi müdahale geciktirilmeden uygulanmalıdır. Bunların dışında kalan hastalarda yapılan tüm diğer tedavi yöntemleri denenmesine rağmen bacak ağrısı geçmiyorsa ve bu bacak ağrısı kişinin günlük hayatını etkileyecek düzeyde ise yine cerrahi tedavi düşünülür" şeklinde konuştu.
