Editör: Erkavim Yıldırım
Günümüzün en önemli sağlık sorunu olan kanser oluşumunda sigara ve alkolün yanı sıra hatalı beslenme alışkanlıklarımız da önemli bir rol oynuyor…
Sağlıksız beslenmek kanser oluşma riskini yüzde 30 oranında artırabiliyor. Bu nedenle kanserden korunmak için öncelikle bütün besin gruplarını yeterli ölçüde içeren karışık beslenme tarzını benimsemek şart. Dikkat etmemiz gereken bir başka nokta da kanserle savaşan besinlere soframızda düzenli olarak yer açmak.
Onkoloji Diyetisyeni Dilşat Baş bazı besinlerin kanser hücrelerini vücuttan uzaklaştırma konusunda vücudun iç dinamiklerine daha fazla destek verdiklerine dikkat çekerek, “Bu dost besinlerin faydalarından yararlanmak için onlara soframızda düzenli olarak yer vermeliyiz. Besinleri abartıya kaçmadan ölçülü bir şekilde tüketmek mevcut faydalarından yararlanmak için yeterli gelecektir” diye önerilerde bulundu. İşte o öneriler ve o besinlerin neden tüketilmesi gerektiği…
Karotenoid içeren besinler
Karotenoidler vücutta oluşan ve dışarıdan alınan kanser yapıcı reaktif türlerini etkisizleştirerek kanserin oluşum riskini azaltıyorlar. Karotenoidler koyu turuncu, sarı, yeşil ve kırmızı sebze ile meyvelerde bulunuyor. Balkabağı ve tatlı patates en zengin karotenoidkaynağını oluşturuyor. Ayrıca havuç, kayısı, mısır, domates, yeşillikler, şeftali, nektarin, portakal ve karpuz karotenoidlerindiğer zengin kaynaklarından. Bu besinleri mevsimine göre günlük beslenme planınıza dahil edin.
Balık
Balık omega-3 yağ asitleri açısından zengin bir kaynak. Omega-3 yağ asitlerinin tümör oluşumunu geciktirdiği ile ilgili çalışmalar var. Sardalya, uskumru, somon, kalkan, ringa ve ton balığı omega-3 açısından zengin balıklardan. Onkoloji Diyetisyeni Dilşat Baş kanser riskini düşürmek için haftada en az 2 porsiyon balığı beslenme planınıza mutlaka eklemeniz gerektiğine dikkat çekerek,”Balığı fırında ve buğulama gibi sağlıklı pişirme teknikleriyle pişirmeye dikkat edin.Kızartma yöntemiyle pişirdiğinizde hem yağ içeriği çok artıyor hem de kızartma yağının içerisinde oluşan zararlı öğeler kanser öncüsü hücrelerin oluşmasına neden olabiliyor” diyor.
Likopen içeren besinler
Domateste likopen adı verilen ve retinole çevrilemeyen bir karotenoid bulunuyor. Güçlü bir antioksidan olan likopen sebze ve meyvelere kırmızı rengi veren karotenoiddir. Domatesin yanı sıra greyfurt, kayısı ve karpuz da likopenden zengin meyveler. Pişmiş domates ürünlerinde yani domates püresi, domates salçası, makarna sosu ve pişirilerek hazırlanan domates suyunda çiğ domatese göre 2 ila 8 kat daha fazla likopen mevcut. Kanser riskini azaltmak için beslenmenizde bu ürünleri sık sık kullanın.
Doğal prebiyotikler
Prebiyotikler bağırsaktaki dost bakterilerin besin kaynağını oluşturuyor. Dost bakterileri besleyen besinler aynı zamanda bağışıklık sisteminin güçlenmesine katkıda bulunuyor ve bu sayede kanser öncüsü hücrelerin oluşumunu engelliyorlar. Enginar, kereviz, pırasa, kuşkonmaz, soğan, sarımsak, muz, yer elması, hindiba, buğday kepeği, tam tahıllı ürünler ve kuru baklagiller prebiyotik besinler arasında yer alıyor. Günlük beslenme planınızda bu grupta yer alan birkaç besine yer vermeye özen gösterin.
Sert kabuklu kuru yemişler
Ceviz, fındık, fıstık, badem, brezilya fıstığı ve kaju fıstığı gibi sert kabuklu kuru yemişler olarak adlandırılıyor. Bu atıştırmalıklar az hacimde çok enerji ve protein içeriyor. Sert kabuklu kuruyemişler magnezyum, selenyum ve E vitamini gibi antioksidan özelliği olan vitamin ile minerallerin mükemmel kaynağını oluşturuyor. Antioksidanlar kanser öncüsü hücrelerin oluşumunu engellemek için vücudumuzun yararına çalışıyor. Günlük beslenme planınızda bir avuç içi kadar sert kabuklu kuruyemiş bulundurmanız faydalı olacaktır. Tuz ve tuzlanmış besinler sindirim sistemi kanserlerinin oluşma riskini arttırıyor. Bu nedenle tuzsuz olanları tercih etmenizde fayda var.
Yeşil ve siyah çay
Hem siyah çay hem de yeşil çay yapısında güçlü bir antioksidan olan polifenolleri bulunduruyor. Siyah çay yeşil çayın fermente edilmiş halidir. Yeşil çayda polifenoller siyah çaya göre daha fazla bulunduğu için yeşil çayın daha yararlı olduğu üzerinde duruluyor. Onkoloji Diyetisyeni Dilşat Baş kanser riskini düşürmek için günde 1-2 fincan yeşil çay veya 3-4 fincan siyah çay tüketmenizde fayda olduğunu belirterek,”Ancak sıcak içecekler yemek borusu kanser riskini artırdığı için çayın çok sıcak olmamasına dikkat edin, küçük yudumlar halinde keyfini çıkararak içmeye özen gösterin” diyor.
Kükürtlü sebzeler
Brokoli, lahana ( kırmızı, beyaz, kara, yer, çin), karnabahar, bürüksel lahanası, pazı, turp çeşitleri, şalgam, hardal yeşillikleri, su teresi, yabani havuç ve diğerleri… Bu besinler içerdikleri sülforafan adlı fitokimyasal sayesinde bağışıklık sistemini güçlendirici, enfeksiyonlardan koruyucu etki oluşturuyorlar. Bu özellikleri nedeniyle de kanser öncüsü hücrelerin imha edilmesinde görev alıyorlar. Sağlığımız üzerindeki faydalarından en etkili şekilde yararlanabilmek için kükürtlü sebzeleri çiğ veya hafif haşlayarak tüketmeye özen gösterin.
Üzümsü meyveler
Çilek, böğürtlen, ahududu, yaban mersini, dut, üzüm, kızılcık, kiraz ve vişne gibi üzümsü meyveler vücut hücrelerini serbest radikal hasarından koruyan bileşikleri içeriyorlar. Bu sayede de kanser öncüsü hücrelerin oluşumunu engelliyorlar.
Dost baharatlar
Baharatlar doğru miktarda ve doğru besinlerle buluştuğunda hem yemeğin lezzetini hem de besleyici özelliğini arttırıyorlar. Antioksidan özellikleri sayesinde kanser hücrelerinin yok edilmesine yardımcı etki oluşturabiliyorlar. Türk mutfağında yaygın olarak kullanılan dost baharatlar tarçın, karanfil, fesleğen, kimyon, kakule, nane, kişniş, biberiye, sarımsak, zencefil ve zerdeçal vücuttaki iltihabi olayları önleyici ve toksinlerden arındırıcı etkiye sahipler.
Kurubaklagiller
Kuru fasulye, nohut, kırmızı ve yeşil mercimek ile soya fasulyesi gibi kuru baklagiller hem iyi birer bitkisel protein kaynağı hem çok iyi bir posa kaynağı hem de içerdikleri fitokimyasallar sayesinde çok iyi bir kanser savaşçıları. Kanser riskini azaltmak için kuru baklagilleri haftada 2-3 kez sofranızda bulundurmayı ihmal etmeyin. Bunun yanı sıra salata, çorba, pilav ve makarnalarınızda zenginleştirici bir dost besin olarak kullanın.
