Paket işe yaramadı
İMKB 31 binden kapandı. Avrupa ve Asya Kara Pazartesi yaşarken, Moskova Borsası işleme kapatıldı
Haftaya yükselişle başlayan dolar, gün sonunda 1,36’yı geçerek son13 ayın zirve rekorunu kırdı
Bush yönetiminin krizden kurtulmak için yoğun çabaları sonrasında çıkarttığı 850 milyar dolarlık kurtarma paketi piyasaların çöküşünü engelleyemedi. ABD’deki krizin Avrupa’ya da sıçraması ve bu durumun gelişmekte olan ülkeleri de etkileyeceği yönündeki beklentiler doların tırmanmasına, dünya borsalarının ise çakılmasına neden oldu. Dolar hem içeride hem de dışarıda güne hızlı bir hareketle başladı. İMKB Ulusal 100 endeksi doların aksine, haftaya 33.068 puandan açılarak sert düşüşle başladı. Gün içinde bir türlü toparlanamayan endeks, günü 8.62 değer kaybederek 31 bin 554 puandan kapattı.
Dolar uçtu
Piyasa açılışının ardından bankalararası piyasada dolar 1.3540 YTL’ye kadar tırmanan dolar, 1.3660 ile son 13 ayın zirvesini gördü. Tahvil/bono piyasasında 14 Nisan 2010 vadeli gösterge kağıdın bileşik faizi de yüzde 20’nin üzerine çıktı. Euro ise günü 1.8500’dan kapattı.
Yen güçlendi
Küresel kredi krizinin ABD’den sonra Avrupa’yı da etkisi altına alması, doların ve euronun Japonya parası yene karşı hızla değer kaybetmesine neden oldu. Dolar/yen paritesi son dört ayın en düşük seviyesi olan 102,86’ya indi. Euro/yen paritesi ise son 2.5 yılın en düşük seviyesine, 139,97’ye geriledi.
ABD borsası krizden kurtulamıyor. Dow Jones Endeksi 29 Ekim 2004 tarihinden bu yana ilk defa 10 bin seviyesinin altına inerek 9 bin 868 puana kadar geriledi.
Kriz bizi de etkileyecek
Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz, küresel krize ilişkin gelişmeleri ve Türkiye’ye etkisini değerlendirdi. Finans piyasalarında riskin nerede ve ne boyutta olduğunu bilemediklerini, belirsizliğin hala sürdüğünü belirten Yılmaz, “ABD’de resim henüz net değil, Avrupa’da da bazı tedbirler alındı, yeni yeni olaylar ortaya çıkıyor. Japonya’dan fazla bilgiye sahip değiliz. Önümüzdeki günlerde Japon finans sistemine ilişkin sorunlar duymaya başlayacağız” diye konuştu.
Kredi kanalında daralma
Krizin tüm dünyayı etkileyeceğini dile getiren MB Başkanı, “Yaşanan sorunlardan dolayı likidite miktarında daralma, olursa bu bize içeride talep daralması yaratacak ve büyümeyi olumsuz etkileyecektir. Reel kesimin aldığı borçlarda da azalma söz konusu değil. Kredi kanalında bugün itibarıyla etki fiyatlamada” diye konuştu.
Asya’nın kaybı % 4
850 milyar dolar değerindeki ABD banka kurtarma paketinin global resesyonu önleyemeyeceği endişeleriyle Asya borsaları yüzde 4 civarında düştü. Tokyo borsasında yüzde 4.25 gibi bir gerileme meydana geldi. Asya’nın diğer önemli merkezlerinde de düşüşler yaşandı. Borsa endeksleri, Şangai’da yüzde 2.78, Hong Kong’da yüzde 2.98, Singapur’da ise yüzde 2.96 gerileme gösterdi. Öte yandan Rusya’da borsalar yüzde 15 değer kaybedince işlemler durduruldu.
Avrupa dibe vurdu
Avrupa borsaları, bankacılık sektörünün ciddi sarsıntılarla karşı karşıya bulunduğu haberleri piyasaların dibe vurmasına neden oldu. En yüksek düşüş, yüzde 8.4’le Avusturya borsasına ait, onu 5’le Londra Borsası izledi. Düşüşler, Frankfurt’ta yüzde 4.40, Paris’te yüzde 4.82, Madrid’te yüzde 4.1, Milan’da ise yüzde 3.13’e ulaştı. Hollandalı şirketlerin 9 ayda borsadaki değer kaybı 178 milyar euroyu buldu. Borsada en fazla bankaların hisseleri düştü.
Belçika Devleti krize teslim oldu
Küresel krizden, Amerika Birleşik Devletleri’nden sonra en çok etkilenen ülkeler arasında yer alan Belçika, kan kaybetmeye devam ediyor. ABD’nin izinden giderek batışa yakın duran Fortis’i kurtarmaya çalışan ve 11,2 milyar euro ayıran Belçika hükümeti, Fortis’in Belçika ve Lüksemburg birimlerini de kurtaramadı. Hollanda’nın ardından bu ülkelerin de birimleri Fransa’nın en büyük bankası olan BNP Paribas’a satıldı. Belçika ve Lüksemburg hükümetleriyle Fransız bankası arasında sağlanan anlaşma, her 2 ülkenin Fortis’teki yüzde 49 azınlık hisselerini çoğunluğa çevirerek, yeni çıkarılacak BNP Paribas hisseleri karışılığında Fransızlara devrini içeriyor. Yaklaşık 9 milyar euroluk hisse değişimi şeklinde gerçekleşen operasyon sonucunda BNP Paribas’nın yüzde 11,7’si Belçika ve yüzde 1,1’i Lüksemburg’a geçti. Öte yandan, Fortis CEO’su Filip Dierckx tarafından yapılan açıklamada Fortis NV’nin bankacılık ve Belçika’daki sigortacılık faaliyetlerine son verdiğini açıkladı.
İngiltere’de kurtarmalar sürecek
İngiltere’de devletin büyük bankaları rahatlatmak adına bu bankalardan hisse satın almayı planladığı öne sürüldü. Büyük bankalardan hisse satın alması planı yaptığı The DailyTelegraph ve Financial Times gazeteleri, Maliye Bakanı Alastair Darling’in milyarlarca sterlinlik hisse satın alınmasını içeren acil plan üzerinde çalışmalarıyla ilgili olarak Hazine yetkililerine talimat verdiği öne sürüldü. Hazinenin de vergi mükelleflerinin cebinden bir anda milyarlarca sterlin çıkarabilecek planla ilgili çalışmalara başladıkları belirtildi. Hazine yetkilileri ise, planla ilgili hazırlıkları doğrulamaktan kaçındı. Financial Times ise, planın İngiltere bankacılık sektörünün bir bölümünün devletleştirilmesi anlamına geleceğini işaret etti. Öte yandan, Avrupa Merkez Bankası dün piyasaya 50 milyar dolar, İngiltere Merkez Bankası 10 milyar dolar para pompaladı.
Mevduata sığındılar
Küresel finansal krizden etkilenen Almanya’nın en büyük konut kredisi kuruluşlarından Hypo Real Estate’ın (HRE) mali sıkıntısı büyüyor. Hükümetin kurtarmaya çalıştığı ilk kurum olan Hypo sorununun giderilmesi için, isimleri gizlenen bankalarca oluşturulan konsorsiyum, finans kuruluşunu kurtarma planından son anda vazgeçince Almanya, yeni formül arayışına girdi. Angela Merkel ve hükümeti, son olarak, ülkedeki tüm banka mevduat hesaplarının devlet güvencesine alınacağını açıkladı. Almanya dün, tüm bankacılık sektörü için bir “B planı” üzerinde çalıştığını açıkladı.
İsveç kralı da vurgun yedi
Küresel kriz, İsveç Kralı 16. Carl Gustav’ı da vurdu. Gustav, global krizden etkilendiği ve borsadaki yatırımlarından dolayı bir ay içinde 10 milyon İsveç kronu (1 milyon 35 bin euro) kaybettiği bildirildi. Ayrıca, İsveçli yatırımcıların borsadaki bir aylık kayıplarının 10 milyar 300 milyon euro olduğu kaydedildi. Hükümet ise mevduatta halen 35 bin 500 dolar olan garanti tutarının, bankalara güveni desteklemek amacıyla 71 bin dolara çıkartacak. Bu arada İsveç Merkez Bankası ise 14,2 milyar dolar verdi.
