Volker Turk, konuşmasında demokrasinin insanlığın hayal edebileceği en güçlü fikirlerden biri olduğunu ancak aynı zamanda kırılgan olduğunu belirtti. "Demokrasiyi beslemeli ve korumalıyız; özellikle de en erken aşamalarında," diyen Turk, diğer demokratik hareketlerin karşılaştığı tuzaklardan haberdar olduklarını kaydetti.
Üniversite kampüsünde ve çevresinde on binlerce kişi, iş kotası uygulamalarına karşı düzenlenen protestoların, Hasina'nın 15 yıllık demir yumrukla yönetimini sona erdirmek için ulusal bir mücadeleye dönüştüğünü belirterek gösteriler düzenledi. 5 Ağustos’ta Hasina’nın helikopterle Hindistan’a kaçmasından önce 700’den fazla kişi hayatını kaybetmişti. Öğrenci protesto liderlerinden bazıları, Nobel Barış Ödülü sahibi Muhammad Yunus’un başkanlık ettiği geçici hükümette yer almakta.
Hak İhlalleri ve Adalet Talebi
Hasina’nın hükümeti, siyasi rakiplerinin kitlesel tutuklanmaları ve yargısız infazları gibi geniş çaplı insan hakları ihlalleriyle suçlanıyor. Bu ay Bangladeş’teki bir mahkeme, devrilen lider için tutuklama emri çıkardı. Turk, öğrencilere adalet ve eşitlik için mücadele ederken büyük cesaret gösterdiklerini belirtti ve konuşmasının "sembolik bir yer" olan üniversitede gerçekleşmesinin önemini vurguladı.
Ancak, öğrencileri değişim sağlama çabalarında karşılaşacakları riskler konusunda da uyardı. "Amaçlar, araçları meşrulaştırmaz," diyen Turk, değişim sürecinin sonuç kadar önemli olduğunu ifade etti. "Kurumları güçlendirmek, onları yıkmaktan daha önemli olabilir."
Sosyal Dönüşüm İçin Adımlar Atılmalı
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Turk, iki günlük Dhaka ziyaretinde Yunus, Yüksek Mahkeme Başkanı, ordu komutanı ve diğer liderlerle görüşeceğini açıkladı. "Eşitsizlik, intikam ve yargı döngüleri, dışlanma, yolsuzluk ve ciddi insan hakları ihlalleri geçmişte kalmalıdır. Tekrar olmamalıdır, geri dönüş yoktur. Mevcut ve gelecek eşitliğe, adalete aittir," dedi.
Hasina’nın birçok destekçisi tutuklandı ve 77 yaşındaki firari liderin en son yeri, Hindistan’ın başkenti Yeni Delhi yakınlarındaki bir askeri hava üssü olarak biliniyor. Hükümetin atadığı kişiler, mahkemelerden ve merkez bankasından temizlendi. Turk, "Yeniden bir intikam döngüsünün yaşanmasına izin veremeyiz," diyerek ekledi. Adalet arayışının, sorumluların yargılanmasının ötesine geçmesi ve daha geniş sosyal dönüşüm sağlanması gerektiğini vurguladı.
Geleceğe Dönük Uyarılar
Yunus’un hükümetinde görev alan öğrenci liderlerinden Asif Nazrul, Turk’un Bangladeş Uluslararası Suçlar Mahkemesi hakkında hükümet yetkililerine sorular sorduğunu belirtti. Turk, mahkemenin çalıştığı yasayı sorguladı ve "idam cezasının kaldırılması için bir alan olup olmadığını" sordu. Nazrul, "Ona, henüz yüzlerce öğrenciyi öldüren faşistlerin yargılandığı davalar devam ederken, bunu basitçe kaldıramayacağımızı söyledim," dedi.
