Günümüzde telefonlar, hayatımızın her anında yanımızda olduğu biliniyor. Ancak uzmanlar, birden fazla telefon kullanma alışkanlığının, ruh sağlığını olumsuz etkileyebileceği konusunda uyardı.
Özellikle sosyal medya kullanımı, sürekli çevrimiçi olma zorunluluğu ve birden fazla cihazla iletişimde olma durumu, kaygı, depresyon ve 'FOMO' (Fear of Missing Out – Bir şeyleri kaçırma korkusu) gibi psikolojik sorunları tetikleyebilir.
TELEFON VE RUH SAĞLIĞI: BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR NE DİYOR?
Son yıllarda yapılan araştırmalar, telefon kullanımı ile ruh sağlığı arasındaki ilişkiyi daha derinlemesine incelemeye başladı. 2021 yılında yapılan bir çalışma, sosyal medyanın aşırı kullanımının kaygıyı artırabileceğini ve depresyon riskini yükseltebileceğini ortaya koydu.
Harvard Üniversitesi'nde yapılan bir araştırma, sosyal medya kullanımının, bireylerin kendilerini başkalarıyla kıyaslamasına yol açtığını ve bunun sonucunda düşük benlik saygısına yol açtığını bildirdi.
Araştırmalar, özellikle gençler arasında sosyal medya kullanımının depresyon ve kaygıyı artıran bir etken olabileceğini gösterdi.
Psikiyatri Uzmanı ve İstanbul Üniversitesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı öğretim üyesi Dr. Selin Yılmaz, telefon kullanımının psikolojik etkileri hakkında şunları söyledi:
“Birden fazla telefon kullanımı, kullanıcıyı sürekli çevrimiçi olma zorunluluğuna sokar. Bu durum, kişiyi hem psikolojik hem de sosyal olarak yorabilir. Ayrıca, sürekli çevrimiçi olma baskısı, kaygı, stres ve depresyon gibi psikolojik rahatsızlıkları tetikleyebilir. Özellikle sosyal medya, bireylerin kendilerini başkalarıyla kıyaslamasına neden olarak olumsuz duygulara yol açabilir.”
'FOMO' VE SÜREKLİ ULAŞILABİLİR OLMA HİSSİ
Birden fazla telefon kullanmanın tetiklediği bir diğer psikolojik sorun ise FOMO yani “bir şeyleri kaçırma korkusu”dur. İnsanlar, sosyal medyada sürekli olarak başkalarının hayatlarını takip ederken, kendi yaşamlarında eksik ya da yetersiz olduklarını hissedebilirler. Bu durum, bireylerde stres, kaygı ve depresyon riskini artırabilir. Birden fazla telefon kullanmak, kişiye sürekli bilgi akışı sağlamakla birlikte, bu durum kaçırılan anlar, fırsatlar ve etkinlikler konusunda kaygı oluşturabilir.
Prof. Dr. Emine Kara, Boğaziçi Üniversitesi Psikoloji Bölümü öğretim üyesi ve sosyal medya etkileri üzerine yaptığı çalışmalarıyla tanınan bir uzman.
Prof. Dr. Kara, FOMO’nun psikolojik etkileri hakkında şu açıklamaları yaptı:
“FOMO, bireylerin sürekli bir şeyleri kaçırma korkusuyla sosyal medya üzerinde daha fazla vakit geçirmelerine neden olur. Bunun sonucunda kişiler, kendilerini başkalarına göre yetersiz hissedebilir ve bu da depresyon, kaygı ve düşük benlik saygısına yol açabilir. Birden fazla telefon kullanmak, bu kaygıyı tetikler çünkü kişi, sürekli olarak her iki cihazda da bilgi akışı sağlamak zorunda hissedebilir.”
AŞIRI TELEFON KULLANIMININ ETKİLERİ: KAYGI VE DEPRESYON
Birden fazla telefon kullanmanın ruh sağlığı üzerindeki etkilerini daha da derinlemesine incelemek amacıyla yapılan araştırmalar, kaygı, depresyon ve uyku bozuklukları gibi sorunların arttığını gösterdi.
2020 yılında yapılan bir araştırma, sosyal medya kullanımının uyku düzenini bozduğunu ve bunun da depresyon ve kaygıyı artırabileceğini ortaya koydu. Özellikle gece geç saatlerde telefon kullanmak, uyku kalitesini düşürürken, sabahları uyanma zorluğu yaşanmasına neden olabilir.
Dr. Hasan Gültekin, Psikiyatrist ve Uyku Bozuklukları Uzmanı, telefon kullanımının psikolojik etkileri üzerine şu değerlendirmeyi yaptı:
“Gece geç saatlere kadar telefon kullanmak, uyku düzenini bozarak, bireylerin ertesi gün kaygılı ve depresif bir ruh hali içinde olmalarına yol açabilir. Ayrıca, sürekli çevrimiçi olma baskısı ve birden fazla telefon kullanımı, kişiyi stres altına sokar ve uzun vadede depresyonu tetikleyebilir. Telefon kullanımının sınırlanması ve düzenli uyku alışkanlıkları oluşturulması önemlidir.”
TELEFON KULLANIMINI SAĞLIKLI HALE GETİRME YÖNTEMLERİ
Uzmanlar, telefon kullanımını dengeleyerek, psikolojik sağlık üzerinde olumsuz etkiler yaratmamak için bazı önerilerde bulunuyor. İşte sağlıklı telefon kullanımı için bazı ipuçları:
1. Telefon Kullanımını Sınırlayın: Telefonu sürekli elinizde tutmak yerine, belirli zamanlarda kullanmaya özen gösterin. Özellikle gece yatmadan önce telefonunuzu bir kenara bırakın.
2. Sosyal Medya Zamanını Kısıtlayın: Sosyal medya kullanımını günde belirli bir süreyle sınırlayın. Ayrıca, başkalarıyla kıyaslama yapmaktan kaçının.
3. Çevrimdışı Zamanlar Oluşturun: Telefonu kullanmadığınız zamanlarda çevrimdışı zaman geçirmeyi deneyin. Kitap okumak, yürüyüş yapmak veya hobilerinize zaman ayırmak ruh sağlığınıza iyi gelir.
4. Fiziksel Aktiviteyi Artırın: Hareketsiz bir yaşam tarzı, telefon kullanımını artırabilir. Düzenli egzersiz yaparak telefon kullanımını dengeleyebilirsiniz.
5. Aile ve Arkadaşlarla Zaman Geçirin: Telefonunuzu bir kenara koyarak sevdiklerinizle yüz yüze zaman geçirmeye özen gösterin. Sosyal bağlantılar, ruh sağlığınızı güçlendirir.
TELEFON KULLANIMININ PSİKOLOJİK ETKİLERİNE DİKKAT EDİN
Birden fazla telefon kullanma alışkanlığı, sosyal medya bağımlılığı ve sürekli çevrimiçi olma baskısı, ruh sağlığını ciddi şekilde etkileyebilir.
Uzmanlar, telefon kullanımını sınırlamanın ve sağlıklı alışkanlıklar geliştirmenin önemini vurguladı.
Birçok psikolojik sorunun önlenmesi, bireylerin telefon kullanımını daha bilinçli bir şekilde yönetmelerine bağlı.
