Bipolar bozukluk (iki uçlu duygudurum bozukluğu) bir diğer adıyla manik-depresif hastalık, kişinin duygudurumunda, enerjisinde ve sosyal aktiviteleri tamamlama yetisinde bozulmalara neden olan psikolojik hastalıktır. Günlük hayatın akışında gerçekleşen iniş-çıkışlardan farklı olarak, bipolar bozukluk bulunan kişiler, keskin iniş-çıkışlara bağlı iş ortamında, okul hayatında, aile ve arkadaş ilişkilerinde sorunlar yaşayabiliyor. Memorial Hastanesi Psikoloji Bölümü’nden Uzman Klinik Psikolog Gizem Mine Çölümlü, bipolar bozukluk ve tedavisi hakkında bilgi verdi.
Kişinin ruh halinde çarpıcı değişikliklere yol açan yükselme ve alçalma dönemleri, depresif ve manik ‘ataklar’ olarak tanımlanmaktadır. Bazı kişiler depresyona ya da maniye daha yatkın olurken bazı kişilerde belirtiler, iki uç duygu durum arasında gidip gelme (karma epizot) şeklinde olabilmektedir. Toplumda her 100 kişiden % 1-2’sinde görülen bipolar bozukluk, sıklıkla genç erişkenlikte 15-35 yaş aralığında ortaya çıkan, kadın ve erkekte eşit olarak görülen bir rahatsızlıktır.
Bipolar bozukluk (manik dönem) belirtileri nelerdir?
Uyku problemleri (uyku ihtiyacında azalma)
Oldukça yükselmiş (öforik) duygudurum
Artmış enerji, etkinlikler ve yerinde duramama hali
Konsantrasyonda azalma
Cinsel istek artışı
Çok para harcama
Kişinin kendi kabiliyeti konusunda gerçek olmayan inanışlara sahip olması
Yargılama kapasitesinde azalma
Düşünme ve konuşma içeriğinde artış
Tahrik edici, uygun olmayan davranışlarda artış
Alkol ve madde kullanımında artış
TEDAVİ ŞART
Bipolar belirtilerinin üç veya daha fazlasının her gün görülmesi ve bir hafta veya daha uzun sürmesi gerekmektedir. Mani dönemi ani başlar ve tedavi edilmezse haftalarca sürebilir. Kişi genelde mani dönemi yaşarken hasta olduğunu fark etmez ya da tedaviyi reddetme eğilimindedir.
Manik atağın başlangıcında ya da bağımsız bir atak olarak da görülebilen bir diğer durum da hipomanidir. Hipomani fazı, üretkenliğin arttığı ancak manik belirtilerin daha hafif olduğu bir dönemdir. Hipomani fazında belirtiler genellikle kişinin okul, iş ve sosyal çevresiyle bağlarını etkilemeyecek derece görülürler.
Umutsuz ve karamsar olma
Üzgün endişeli ve mutsuz hissetme
Yaşamdan zevk alamama
Enerji azlığı
Unutkanlık
Konsantrasyon güçlüğü
Değersizlik hissi
İştah değişikliği; kilo kaybı ya da kilo alımı
Fazla uyuma, uykuya dalmakta güçlük çekme, geceleri sık uyanma
Çaresizlik ve değersizlik hisleri
Ölüm ya da intihar düşünceleri
Depresif dönemde de, en az beş belirtinin iki hafta ya da daha fazla sürmesi beklenir. Depresif ve manik atakların ağır yaşandığı durumlarda da halüsinasyon ve hezeyan gibi psikotik belirtiler de görülebilmektedir.
