Popular Science'da yer alan habere göre, COVID-19’a sebep olan virüs, genelde hapşırık ile öksürüklerden çıkan ve bulaşıcı virüs içeren solunum damlacıklarına maruz kalma yoluyla bulaşıyor.
Physics of Fluids bülteninde çıkan bir çalışmada CFÜ’nün Makine ve Havacılık Mühendisliği Bölümü’nde çalışan araştırmacılar, bilgisayarla oluşturulan modeller kullanarak farklı tip insanlardaki hapşırıkları sayısal olarak canlandırmış ve insanların fizyolojik özellikleri ile bu kişilerin hapşırık damlacıklarının ne kadar uzağa gidip havada kaldığı arasında yer alan bağlantıları belirlediler.
"TIKALI BURUN VE TAM TAKIM DİŞLER YAYIYOR"
Araştırmacılar, tıkalı bir burun veya tam takım dişler gibi kişisel özelliklerin; insanlar hapşırdığında damlacıkların ne kadar uzağa gittiğini etkilediğini ve böylece virüslerin yayılma potansiyelini artırabildiğini bulmuşlar.
ARAŞTIRMANIN EŞ YAZARI KONUŞTU
Hapşırıkların katettiği mesafenin altında yatan nedenleri anlamayı hedefleyen bu çalışmanın bir ilk olduğunu söyleyen çalışmanın eş yazarı ve CFÜ Makine Mühendisliği Bölümü’nde yardımcı profesör olan Michael Kinzel, “İnsan vücudunda etki meydana getiren unsurlar olduğunu gösteriyoruz. Mesela burun akışıyla ilişkili karmaşık bir kanal sistemi, aslında ağzınızdan çıkan jeti bozuyor ve damlacıkların uzak mesafelere dağılmasını önlüyor.” dedi.
Çalışmaya göre insanların burunları açık olduğunda (ör. burunlarını peçeteye sümkürerek açtıklarında), hapşırık damlacıklarının yolculuk hızı ve mesafesi azalıyor.
Bunun sebebiyse açık bir burnun, hapşırığın çıkması için ağızdan başka bir güzergâh daha sağlaması. Fakat insanların burunları tıkandığında, hapşırığın çıkabileceği alan sınırlanıyor ve böylelikle ağızdan atılan hapşırık damlacıklarının hızını artıyor.
Yukarıda, dört farklı burun ve ağız tipindeki hapşırık hızı gösteriliyor. A'da, dişlerle beraber açık burun kanalı yer alıyor. B'de ise dişler olmadan açık burun kanalı var. C, dişler olmadan tıkalı burun kanalını gösteriyor. D ise dişlerin yer aldığı tıkalı burun kanalını temsil ediyor.
DİŞLER ÇIKIŞ ALANINI SINIRLIYOR VE DAMLACIK HIZINI ARTIRIYOR
Benzer şekilde, dişler de hapşırığın çıkış alanını sınırlıyor ve damlacıklarının hızının artmasına yol açıyor.
“Dişler, bu jette daraltıcı bir etki oluşturuyor ve onu daha kuvvetli, daha çalkantılı bir hale getiriyor” diyen Kinzel, “Aslında bulaşa yön veriyor gibi görünüyorlar. Bu yüzden, eğer dişsiz birini görürseniz; hapşırdığı zaman daha zayıf bir jet oluşturmasını bekleyebilirsiniz.” diye konuştu.
Meme kanserinde erken teşhisin önemi nedir?
Bebeklerde İshal hastalığının nedenleri nelerdir?
Ali Babacan'dan gündemi değiştirecek açıklamalar
2021 yılında Türk Lirası'nı neler bekliyor?
Kozmik oda kumpasını emekli Albay Erkan Yılmaz Büyükköprü anlattı
