Namibya’daki Gamsberg yakınlarında bulunan ve beş teleskoptan oluşan H.E.S.S. (Yüksek Enerji Stereoskopik Sistem), 12 yıllık verileriyle şimdiye kadar kozmik ışınım üzerine yapılan en hassas ölçümleri gerçekleştirdi. Teleskop sistemi, özellikle süpernovalar, pulsarlar ve kara delikler gibi astrofiziksel olayların oluşturduğu yüksek enerjili gama ışınlarını incelemek için tasarlandı. Atmosferi doğrudan geçemeyen bu ışınlar, Tscherenkow radyasyonu adı verilen kısa mavi parlamalar oluşturur. H.E.S.S., bu parlamaları yakalayarak elektronlar gibi nadir parçacıkları protonlardan ayırt edebiliyor.
ELEKTRONLARIN EŞSİZ ROLÜ
Elektronlar, galaksimizde seyahat ederken enerji kaybeder ve genellikle yakın kaynaklardan gelir. Bu durum, araştırmacılara galaksimizin çevresindeki enerji süreçlerini anlamada önemli ipuçları sunar. Ölçümlerde, enerjileri 1 TeV seviyesinin üzerinde olan elektronların sayısının beklenenden hızlı azaldığı belirlendi. Bu durum, kaynakların büyük ihtimalle süpernova ya da pulsar gibi yakın gök cisimleri olduğunu gösteriyor.
KARANLIK MADDE TEORİSİ VE YENİ BULGULAR
Araştırma, elektronların enerji seviyesindeki kırılmanın karanlık maddeye bağlı olabileceği teorisini de ele aldı. Ancak H.E.S.S. verileri, bu teoriyle örtüşmeyen bir sonuç ortaya koydu. Karanlık madde hipotezi, 1,4 TeV seviyesinde bir yoğunlaşma öngörürken, ölçülen spektrum bu tahmini desteklemedi.
GELECEKTEKİ ARAŞTIRMALARA YÖN VERİYOR
Araştırma, elektronların bu denli yüksek enerjilere nasıl ulaştığı sorusunu tam olarak yanıtlamasa da mevcut anlayışı derinleştirdi. Yapay zeka destekli analizlerin bu tür çalışmalara daha fazla ışık tutması bekleniyor. Özellikle tek bir yakın kaynağın bu ölçümlerde belirleyici olabileceği hipotezi üzerinde duruluyor.
BİLİMSEL BİR DÖNÜM NOKTASI
H.E.S.S. teleskoplarıyla elde edilen bu yeni veriler, kozmik ışınım anlayışında bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor. Araştırma, yerel kozmik olayların galaksimizdeki enerji süreçlerinde düşündüğümüzden daha büyük bir rol oynayabileceğini vurguluyor. Çalışmanın detayları, Physical Review Letters dergisinde yayımlandı.
