Ramazan’ın sona ermesiyle birlikte bayram sofraları şenleniyor, ancak bu coşku sağlık risklerini de beraberinde getirebildi. 30 gün boyunca oruçla değişen yeme düzeni, bayram sabahı baklava, lokum ve şekerpare gibi ağır tatlılara yönelmeyi cazip hale getirdi.
Bilimsel araştırmalar ve uzmanların bu geleneksel lezzetlerin aşırı tüketiminin sindirim sorunlarından kalp sağlığına kadar ciddi tehlikeler barındırdığı konusunda hemfikir olduğu bildirildi.
BİLİMSEL VERİLER NE SÖYLÜYOR?
Ramazan boyunca metabolizma hızı yavaşlayan vücut, ani ve yoğun kalori alımına karşı savunmasız hale geldi.
2020’de European Journal of Clinical Nutrition dergisinde yayımlanan bir çalışma, uzun süreli açlıktan sonra şeker ve yağ içeriği yüksek gıdaların tüketilmesinin kan şekerinde ani yükselişlere ve sindirim sistemi üzerinde baskıya yol açtığını ortaya koydu.
ABD’deki Cleveland Clinic’ten beslenme uzmanı Dr. Kristin Kirkpatrick, “Oruç sonrası ilk kahvaltıda ağır tatlılar, özellikle baklava gibi yağ ve şeker bombaları, pankreası zorlayarak insülin dengesizliğine neden olabilir” dedi.
İngiltere’deki King’s College London’dan Prof. Tim Spector ise bağırsak sağlığı açısından uyardı:
“Bayramda aşırı tatlı tüketimi, mikrobiyotayı bozarak şişkinlik, hazımsızlık ve uzun vadede inflamasyona zemin hazırlayabilir.”
2023’te Nutrients dergisinde yer alan bir inceleme, şekerli gıdaların aşırı tüketiminin kalp-damar hastalıkları riskini artırdığını da doğruladı.
BAKLAVANIN CAZİBESİ VE RİSKLERİ
Bayram sofralarının yıldızı baklava, ince yufkası, şerbeti ve ceviz ya da fıstıkla dolu katmanlarıyla bir lezzet şöleni sunsa da, tek bir dilimi bile yaklaşık 300-400 kalori içeriyor.
Yüksek şeker ve doymuş yağ oranı, kan lipid seviyelerini yükseltebilir ve kilo kontrolünü zorlaştırabilir.
Dr. Kirkpatrick, “Bir porsiyon baklava, günlük şeker alım sınırını aşabilir. Bayram ziyaretlerinde her yerde ikram edilen tatlılar birikip ciddi bir yük oluşturuyor” diyerek ölçülü olmanın önemini vurguladı.
UZMANLARDAN BAYRAM REÇETESİ
Bayramda tatlı keyfini sağlıklı bir şekilde sürdürmek mümkün. İşte uzmanların önerileri:
Hafif Başlayın: İlk kahvaltıda zeytin, peynir, yumurta ve sebze gibi dengeli seçeneklerle mideyi yormayın.
Porsiyon Kontrolü: Baklavayı tatmak istiyorsanız, bir dilimi ikiye bölerek tadımlık tüketin.
Alternatifler Deneyin: Şekerpare veya lokum yerine kuru meyve veya bitter çikolata gibi daha az işlenmiş seçenekler tercih edin.
Bol Su: Tatlıdan sonra su içerek şekerin yoğunluğunu dengeleyin ve sindirimi rahatlatın.
Hareket Edin: Bayram ziyaretleri arasında kısa yürüyüşler yaparak kalori yakımını destekleyin.
Kanada’daki McMaster Üniversitesi’nden Dr. Russell de Souza, "Bayramda tatlı tüketimi kültürel bir gelenek, ancak bu alışkanlığı sağlığa zarar vermeden sürdürmek için bilinçli seçimler yapılmalı" dedi.
BAYRAMI HAFİF GEÇİRİN
Ramazan’dan sonra baklava ve diğer tatlılarla dolu sofralar, ölçüsüz tüketildiğinde sağlığı gölgede bırakabilir.
Bilimsel bulgular ve uzmanlar, bayramın keyfini çıkarırken dengeli beslenmenin vazgeçilmez olduğunu söyledi.
