Bankaların POS cihazlarından aldığı komisyon ücretleri hızla artınca esnaflar çözümü, vatandaşlara sattığı ürüne zam yapmakta buldu. Aynı zamanda birçok perakende firması, POS komisyonundan kurtulmak için bazen tüketiciyi nakite zorluyor bazen de peşin ödemelerde indirime başvuruyor.
Örneğin bir tişörtü kartla almak isteyen bir vatandaş, peşin ödemeye göre en az 10- 20 TL daha fazla ücret ödeyebiliyor. Bu sebeple POS iptalleri artarken satışlar nakit ya da IBAN’a para gönderme şeklinde yaygınlaşıyor. Fakat kartlı işlem yapamadığı için taksit imkanından faydalanamıyor ve kartla toplanan puanları da kullanmak giderek güçleşiyor. Oysa Tüketici Kanunu’na göre esnafın bankaya ödediği komisyonu tüketiciye yansıtması yasak.
Esnaf, POS’dan geçen ödemeleri komisyonsuz almak istediğinde 45 gün boyunca beklemek durumunda, ödemeleri hemen almak isterse aylık yüzde 4’lere varan komisyon ücreti ödemek zorunda kalıyor.
POS cihazlarına bakım ücreti, yazılım güncelleme ücreti, POS aksesuar bedeli, entegrasyon bedeli, yıllık operasyon maliyeti, ekstre gönderim ücreti, bloke çözüm ücreti gibi kesintiler gibi ödemeler esnafları zor bir duruma sürüklerken ortak POS kullanımında arıza durumunda eğer altı bankanın ortak POS’u kullanılıyorsa esnaf tamir sonunda altı bankaya ayrı ayrı ödeme yapıyor. Birçok bankanın pandemi döneminde başlattığı POS rulosu vermeme uygulaması da kalıcı hale geldi.
BAKIM İÇİN 750 LİRA
Giyim, diş poliklinikleri, otel gibi yerlerde çoğu esnaf nakit veya POS’la satışa göre çifte fiyata geçerken lokanta, kafe, fırın, eczane gibi işletmelere, bunun zorlukları sebebiyle maliyetleri genel satışa yansıtıyor. Ayrıca bazı esnaflar, toptancıdan mal alırken “senetli alış/ satış” yöntemine döndü.
Ekonomist Erol Taşdelen, konu hakkında yaptığı açıklamada, “Her cihaz için ayda 750 TL’ye varan bakım-onarım ücreti alan bankalar var, ayrıca yazılım güncelleme için de ücret alınıyor. Bankacılık sektöründe son yıllarda net ücret ve komisyon gelirinin net faiz gelirini aşmasında bu tür haksız alınan ücret ve komisyonların katkısı büyük oldu. “ ifadelerini kullandı.
Bankların bu bedelleri “diğer gelir” bölümünde gösterdiklerini ve BDDK murakıpları detay incelemesi ile bu ödemelerin ortaya çıkabileceğini ifade eden Taşdelen, “Ayrıca bankaların yüksek komisyonları ve blokeli gün sayısını artırması esnafın nakit dengesini de bozdu. 2023 yılında kapanan 111 binden fazla esnafın kepenk kapatmasında bankaların ve POS uygulamalarının çorbada tuzu var.” açıklamasında bulundu.
IBAN’LA ÖDEMEK İÇİN PARA GEREKLİ
Esnafa göre 10 yıldır POS altyapısını değiştirmeyen bankalar varken yine de yazılım ücreti alıyor. Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu Genel Başkanı Bendevi Palandöken, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, esnafın artık POS yükünün altından kalkamadığını ifade etmiş ve “Esnaf kâr marjları kurtarmadığı için kartlı alışverişten kaçınıyor. Yurttaşın cebinde parası yoksa IBAN ile ödemesi de çok zor. Bu yüzden esnaf ile yurttaş çoğu zaman karşı karşıya kalıyor” açıklamasını yapmıştı.
