Bağırsak kanseri, yıllardır dünya genelinde en yaygın kanser türlerinden biri olarak biliniyor. Ancak son yıllarda yapılan bilimsel araştırmalar, özellikle genç yaş grubunda bağırsak kanseri vakalarında endişe verici bir artış olduğunu ortaya koydu.
GENÇLERDE BAĞIRSAK KANSERİ ARTIŞI: NEDENLERİ VE ETKİLERİ
Bağırsak kanseri, genellikle 50 yaş ve üzerindeki bireylerde daha sık görülse de, son yıllarda 20'li ve 30'lu yaşlardaki gençlerde de önemli bir artış gözlemleniyor. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, 20-40 yaş arasındaki bireylerde bağırsak kanseri vakaları son on yılda belirgin bir şekilde yükseldi.
1. Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Kötü beslenme alışkanlıkları, hareketsizlik, aşırı alkol ve sigara kullanımı gibi yaşam tarzı faktörlerinin gençlerde bağırsak kanseri oranlarını artırdığı düşünülmektedir. Fast food tüketiminin artması, düşük lifli diyetler ve aşırı kırmızı et tüketimi, bağırsak kanserinin gelişimine zemin hazırlayan risk faktörleri olarak öne çıkıyor.
Prof. Dr. Ahmet Yılmaz, İstanbul Üniversitesi Onkoloji Anabilim Dalı öğretim üyesi, bağırsak kanseri vakalarındaki artışı şu şekilde yorumluyor:
"Gençler arasında bağırsak kanseri oranlarındaki artışın temel sebeplerinden biri kötü beslenme alışkanlıklarıdır. Fast food, şekerli içecekler ve işlenmiş gıdaların tüketiminin artması, bağırsakların sağlıklı işleyişini bozar ve kanser riskini artırır. Ayrıca, hareketsiz yaşam tarzı da bu durumu pekiştiriyor."
2. Genetik Faktörler
Bazı genetik faktörler, bireylerin bağırsak kanseri geliştirme riskini artırabilir. Ailesinde bağırsak kanseri öyküsü olan gençlerde bu risk daha yüksek olabilir. Özellikle Lynch sendromu gibi genetik hastalıklar, genç yaşta bağırsak kanseri görülme olasılığını önemli ölçüde artırmaktadır.
Prof. Dr. Selma Kaya, Ankara GATA Genel Cerrahi Anabilim Dalı öğretim üyesi ve kanser genetiği uzmanı, genetik yatkınlık hakkında şunları söylüyor:
"Genetik faktörler, bağırsak kanserinin gençlerde artmasında önemli bir rol oynuyor. Lynch sendromu ve diğer kalıtsal kanser sendromları, bu tür kanserlerin erken yaşta ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu nedenle ailesinde kanser öyküsü olan gençlerin düzenli taramalara gitmesi çok önemlidir."
3. Çevresel ve Çevresel Toksinler
Çevresel faktörlerin de bağırsak kanseri üzerindeki etkisi büyüktür. Hava kirliliği, toksik maddelere maruz kalma ve kimyasal içerikli ürünlerin kullanımı, kanser hücrelerinin gelişimine neden olabilir. Gençlerin maruz kaldığı çevresel etkenler, hastalığın daha erken yaşlarda görülmesine sebep olabilir.
Prof. Dr. Cemal Çelik, İstanbul Üniversitesi Çevre Sağlığı Anabilim Dalı öğretim üyesi, çevresel faktörlerin etkilerini şu şekilde açıklıyor:
"Çevre kirliliği, kimyasal maddelere maruz kalma gibi dış etkenler, bağırsak kanseri riskini artıran faktörler arasında yer alıyor. Özellikle gençlerin bu tür toksinlere maruz kalması, kanserin erken yaşta gelişmesine zemin hazırlayabilir."
GENÇLERDE BAĞIRSAK KANSERİ BELİRTİLERİ
Bağırsak kanseri, erken evrelerde belirgin semptomlar göstermeyebilir. Ancak bazı belirtiler, hastalığın başlangıcında fark edilebilir.
Gençlerde de bu belirtilerin göz ardı edilmemesi gerektiği vurgulanıyor. İşte bağırsak kanserinin erken belirtilerinden bazıları:
- Karın ağrısı ve şişkinlik
- Dışkı alışkanlıklarında değişiklik (kabızlık, ishal)
- İştah kaybı ve kilo kaybı
- Kanlı dışkı
- Yorgunluk ve halsizlik
Prof. Dr. Zeynep Yılmaz, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı öğretim üyesi, gençlerde görülen bağırsak kanserinin erken teşhisinin önemini şu şekilde anlattı:
"Gençlerde bağırsak kanseri daha geç fark edilebiliyor çünkü bu yaş grubundaki hastalar genellikle hastalıklarını yaşa bağlı yorgunluk veya başka sağlık sorunlarıyla karıştırabiliyorlar. Ancak erken evrede tespit edilen bağırsak kanseri tedavi edilebilir. Bu nedenle erken belirtileri dikkate almak çok önemlidir."
BAĞIRSAK KANSERİNE KARŞI KORUNMA YÖNTEMLERİ
Bağırsak kanseri riskini azaltmak için yapılabilecek birkaç önlem vardır.
Uzmanlar, sağlıklı bir yaşam tarzının benimsenmesinin bu hastalıktan korunmada en etkili yöntem olduğunu vurgulamakta:
1. Dengeli ve Lifli Beslenme: Lifli gıdalar, bağırsak sağlığını korur ve kanser riskini azaltır. Meyve, sebze, tam tahıllar ve baklagiller gibi besinler, bağırsak kanserine karşı koruyucu etkiye sahiptir.
2. Düzenli Egzersiz: Fiziksel aktivite, bağırsak sağlığını iyileştirir ve kanser riskini azaltır. Haftada en az 150 dakika orta şiddette egzersiz yapılması önerilir.
3. Sigara ve Alkol Tüketiminin Azaltılması: Sigara içmek ve aşırı alkol tüketimi, bağırsak kanseri riskini artıran faktörlerdir. Bu alışkanlıkların bırakılması, kanser riskini önemli ölçüde azaltabilir.
4. Erken Tarama ve Kontroller: Özellikle genetik yatkınlığı olan ve ailesinde bağırsak kanseri öyküsü bulunan bireylerin düzenli olarak taramalara girmeleri gerekmekte.
GENÇLERDE BAĞIRSAK KANSERİ ARTIŞINA DİKKAT!
Bağırsak kanseri, her yaş grubunda görülebilen bir hastalık olmakla birlikte, son yıllarda genç yaş gruplarında belirgin bir artış göstermekte.
Uzmanlar, bu durumu yaşam tarzı değişikliklerine, genetik faktörlere ve çevresel etkenlere bağlıyor.
Erken teşhis ve sağlıklı yaşam tarzı, bağırsak kanserinden korunmanın en etkili yollarıdır.
