Eski Hazineci ve Gelecek Partisi Ekonomi Politikaları Başkanı Kerim Rota piyasadaki son durumu değerlendirdi. Rota, yükselen CDS primini, rekor kıran kısa vadeli borç stokunu ve Merkez Bankası’nın yaklaşan faiz kararını yorumladı.
Ekonomist Atilla Yeşilada da Rota’nın Mesele Ekonomi Youtube Kanalındaki videosunu paylaşarak “Döviz likiditesinde alarm zilleri çalıyor, Lübnanlaşıyoruz!” dedi.
"TÜRKİYE LÜBNANLAŞIYOR"
Rota, döviz likiditesinde alarm çaldığını belirterek, “Türkiye’nin hem dış borcu yüksek hem de döviz borcu yüksek. Türkiye döviz rezervleri ve döviz likiditesi konusunda Lübnanlaşıyor. Lübnan’ın 2013 ile 2019 yılları arasına bakarsanız döngü aynı Türkiye’deki gibiydi. Merkez Bankası bankaların elinden likiditeleri çeşitli kanallar yoluyla çekiyordu ve kendinde biriktiriyordu. Gerektiğinde ödemeler dengesi ve ticari açık için kullanıyordu. Ama bu çark böyle dönmedi, kırıldı. Türkiye''de buna benzer. Bankalar döviz likitidesini sünger gibi emiyor. " açıklamasında bulundu.
YARINA DAİR UMUT VAR MI
“Yarına dair umudunuz var mı?” sorusuna Rota, “Var, tek kelimeyle söylemek gerekirse. Türkiye’nin bu badireden çıkabileceğini düşünüyorum.” dedi. CDS’nin yükselmesiyle ilgili de konuşan Rota, “CDS hızlı felişti. Bu çok şeyin birikimi.” açıklamasında bulundu.
"MERKEZ BANKASI''NIN FONKSİYONU KALMADI"
Rota, "Önümüzdeki senelerde 15 milyarlık uzun vadeli bir borç geliyor. Bunların ödenecek faiz veya bunların döndürme riskleri belki 100 milyarlık kısa vadeli borçtan çok daha kritik önemde ve maliyette olacak" ifadelerini kullandı.
Merkez Bankası faiz kararıyla ilgili de konuşan Rota, “Beklentimiz herhangi bir hareket yapmaması yönünde çünkü buna alıştırıldı. Merkez Bankası’nın yönlendirme fonksiyonu kalmadı." dedi.
LÜBNANDAKİ EKONOMİK KRİZ
2019 yılının Ağustos ayında, özellikle Lübnan hükümetinin vadesi gelmekte olan borçlara karşı temerrüde gitme olasılığının artması ve çeşitli finansal zorluklardan dolayı, karaborsa döviz kuru resmi döviz kurundan farklılaşmaya başladı. 17 Ekim 2019 protestosunun ardından, Lübnan bankları emsali görülmemiş bir şekilde iki hafta boyunca kapalı kalma kararı aldı.[Geri açıldıklarınsa ise, ticari bankalar yasal bir sermaye kontrolü olmamasına rağmen mevduat sahiplerinin Amerikan doları cinsinden paralarına erişimini yasa dışı bir şekilde kısıtladı. Bu kısıtlamalar Lübnan halkının kendi para birimine olan güveninin sarsılmasında ve Lübnan lirasının değerinin resmi döviz kurunun aşağına inmesine sebep olan ana faktörlerden biri oldu.
2019 yılının dördüncü çeyreğinde, karaborsa Amerikan doları döviz kuru 1600 LBP''ye, 2020 Nisan''ında 3000 LBP''ye, 2021 Mart''ında 14000 LBP''ye ve 2021 Haziran''ında ise 15200 LBP''ye kadar yükseldi. ABD doları karaborsa kuru, Lübnan''daki dolar kıtlıkları sonucu devalüasyona uğrayan Lübnan lirası nedeniyle önemli ölçüde dalgalanmaya devam etmektedir.
17 Ekim 2019 protestosunun ardından, Lübnan bankları emsali görülmemiş bir şekilde iki hafta boyunca kapalı kalma kararı aldı.Geri açıldıklarınsa ise, ticari bankalar yasal bir sermaye kontrolü olmamasına rağmen mevduat sahiplerinin Amerikan doları cinsinden paralarına erişimini yasa dışı bir şekilde kısıtladı. Bu kısıtlamalar Lübnan halkının kendi para birimine olan güveninin sarsılmasında ve Lübnan lirasının değerinin resmi döviz kurunun aşağına inmesine sebep olan ana faktörlerden biri oldu. Yılların en kötü ekonomik krizi sonucu Ekim ayından beridir tüketici ürün fiyatları %580 artış göstermiştir. Bu ekonomik kriz Lübnan''ın bir önceki yıl 55 milyar ABD doları olan gayri safi milli hasılasının 44 milyar ABD dolarına düşmesine sebep olmuştur.
Öte yandan Lübnan hükümeti, her yıl 2 milyar dolar olmak üzere 5 yılda toplam 10 milyar dolar kredi almak için Uluslararası Para Fonu ile müzakerelere başladığını açıklamıştı.
