İzmir
“İzmir kırk asırlık bir ecdat yurdudur. İzmir, bu kadar derin bir tarihe malik olmakla beraber coğrafi durumu sebebiyle ekonomik ve siyasî çok büyük bir ehemmiyete maliktir. İşte bunun içindir ki, Türkiye’yi mahvetmek isteyen düşmanların her şeyden evvel gözleri bu tarihî, bu mühim beldeye döner. Nitekim düşmanlarımız en evvel burasını işgal etmişler, ondan sonra daha doğuya ilerlemişlerdir. İzmir’in işgali bütün milletin kalbinde derin bir yara husule getirmiştir. Herkes İzmir için feryat ediyordu. İzmir, halkın elemlerini, feryatlarını, azim ve imanını ifade etmek için bir parola olmuştu. Muhtelif görüş noktalarından çok kıymetli olan İzmir elbette düşmanların elinde bırakılamazdı ve nitekim bırakılmadı.” (1923 Atatürk’ün S.D. II, s. 84.)
“Bütün cihan işitsin ki, efendiler; artık İzmir hiçbir kirli ayağın üzerine basamayacağı mukaddes bir topraktır.” (1925 Atatürk’ün S.D. 11, s. 227.)
Erzurum
“Benim buraya gelişim bütün milletin ateşten bir çember içine alınmış olduğu bir zamana tesadüf etti. Bütün millet bu çemberin içinden nasıl çıkacağımı düşünmekle meşguldü. Memleketin uzak batısı düşman ayaklarına terk edilmiş ve oradaki halk silâha sarılmış, buranın ahalisi ise memleketin felâketten kurtulması için ayağa kalkmış bir vaziyette idi. Ben işte böyle bir zamanda Erzurum’a geldim. Burada gördüğüm samimîyet, mertlik, vefakârlık benim, memleketi kurtarmak için her türlü fedakârlığı yapmak hususundaki azim ve kuvvetimi artırmış idi. O zamanki vaziyetimi pekâlâ biliyorsunuz. Burada rütbemi, resmî mevkiîmi, üniformamı attım ve bütün kâinata ilân ettim ki, milletin sinesinde bir ferdim.” (1924 Atatürk’ün S.D. II, s. 204.)
“Erzurum birçok devirlerde birçok defalar tecavüze, taarruza, tazyike uğramış bir serhat memleketimizdir ve bu yüzden birçok harabeler vücuda gelmiş, buradaki insanların hâli cidden elîm olmuştur. Artık bu elîm günlerin tekrarına katiyen ihtimal vermemelidir. Yeni Türkiye Cumhuriyetinin mevcudiyeti Erzurum ve havalisinin hayatiyle alâkadar olmakta, onun huzur ve emniyetine tamamen kefil olmaktadır.” (1924 Atatürk’ün S.D. II, s. 204.)
Amasya
“Milletin mevcudiyetini tanımayı küçüklük addedenler, kendilerinin Allah’ın gölgesi olduğunu iddia gafletinde, cüretinde, sahtekârlığında bulunanlar, en nihayet bu mukaddes varlığa ilk defa bu şehirde hürmete mecbur edilmiştir. Bu noktayı izah için bir iki kelime ilâve edeyim.
Cümleniz hatırlarsınız ki, Sivas Kongresinden sonra Heyet-i Temsiliye milletin iradesini temsil etmek üzere teşekkül etmiş idi. Ben o heyetin riyasetinde idim. Demin izah ettiğim makam sahiplerinin bir delegesi, millet mümessilleriyle karşı karşıya gelmeği kabul ederek İstanbul’dan buraya, Asya’ya gelmişlerdi. Ben milletin mevcudiyetine hürmet, iradesine riayet şartını, esas olarak ihtiva eden bir antlaşmayı o delegeye burada imza ettirmiştim. İşte bu itibarla Asya İnkılâp ve Cumhuriyet tarihinde daima ehemmiyetini muhafaza edecek bir mevki kazanmıştır.” (1924 Atatürk’ün S.D. II, s. 204.)
