Soykırıma uğrayan Müslümanların eşyaları Kars pazarlarında satılmıştır
Ermenilere teslim edilen silahlar
Olayların bu safhasında silah ve mühimmat yüklü iki İngiliz gemisinin, yüklerini Bolşevik aleyhtarı kuvvetlere veremediği için, Batum’da Ermenilere teslim ettiği haberinin gelmesi Türk tarafını endişeye sokarken, Ermenileri son derece memnun etmiştir. Ermeni katliamlarının devam etmesi, Türk tarafını yeni protestolara sevk eder. Kazım Karabekir Paşa, "Erivan Ermeni Cumhuriyeti Askeri Komutanlığı"na, Mustafa Kemal Paşa da "Düvel-i Mütemeddi’ne (Medeni Devletler)"ye birer protesto mektubu gönderirler. Mustafa Kemal Paşa protesto telgrafında Ermeni zulmünü şöyle anlatıyordu:
"Tohumluk istemek, vergi koymak, silah toplamak gibi sözde bahanelerle öteden beri Ermeni zulüm ve işkencesine uğrayan doğu sınırımız dışındaki İslam halkı, son Şubat ayı içinde Ermeni tümen kumandanları tarafından yönetilen çeşitli sınıflardan oluşan birçok birliklerin saldırıları karşısında pek çok kurban vermiş ve Kars vilayetine bağlı Çıldır, Zarşad, Şuragel, Akbaba ilçelerinde adları kayıtlı kırk Müslüman köyü bütünüyle yıkılmış ve yok edilmiştir. Bu köylerin çaresiz halkından iki binden fazla Müslüman nüfusu pek feci bir şekilde topluca öldürülmüştür. Ve soykırıma uğrayan Müslümanların eşyaları Kars pazarlarında açıkça satılmıştır.
Hemen her gün büyük bir üzüntüyle haber almakta olduğumuz Ermeni zulüm ve soykırımına yeni bir ek olmak üzere Orduabad, Ahur, Civa, Ciusi, Vedi yörelerindeki Müslüman halka karşı Ermeniler 19 Mart’tan başlayarak saldırıya geçmişlerdir. Ayrıca Oltu bölgesine karşı da yeni bir saldırıya hazırlandıkları hakkında güvenilir kaynaklardan haberler alınmıştır.
Bu hareketleri çok sert biçimde protesto ettiğimizin ve bu saldırıların önü alınmazsa dünyanın, pek büyük kötülüklerin çıkmasına tanık olacağının bağlı bulunduğunuz hükümetlere hızla ulaştırılmasını rica eder ve saygılarımızı sunarız. Anadolu ve Rumeli Müdafa-i Hukuk Cemiyeti Temsil Heyeti adına Mustafa Kemal".
Karabekir operasyon izni istedi
Bu arada Kazım Karabekir Paşa elde ettiği istihbarat bilgilerini değerlendirerek, askeri hareket için durumun müsait olduğunu görmüş ve yeniden Ankara’ya yazarak askeri operasyon için izin istemiştir. Mustafa Kemal Paşa, Kazım Karabekir Paşa’ya verdiği cevapta, yeniden Bolşeviklerin durumuna dikkat çekerek şu açıklamayı yapmıştır: "Bolşeviklerle siyaseten anlaşıp mütekabil harekat ve münasebatı tayin etmezden evvel kati harekete geçemeyiz. Böyle bir hareketin bolşeviklerce nasıl telakki olunacağı bile bugün meçhulümüzdür...
Ayrıca, Ermenistan’a taarruz hareketimizi İtilaf Devletleri ve Amerika ilan-ı harp kabul edecek ve ihtimal ki, memleketin aksam-ı garbiyesinden ve ağleb-i ihtimal Trabzon’dan taarruza geçeceklerdir. Böyle bir umumi işgale karşı Şark harekatına iştirak eden kuvvetlerimiz garbe siyanet için ne kadar zamanda serbest kalabileceklerdir. Bolşeviklerin bu takdirde maddi ser-i muavenetleri ne olabilecektir? Bolşeviklerle aramızda henüz mukavelename yapılmamış olduğundan muavenetlerinden emin olabilir miyiz?"
(Devam edecek)
