Memleketimiz asıl sulhten sonra faaliyet ve fedakârane gayret ister
İşte bu nokta-i nazardan elbirliğiyle çalışmak ve halka şimdiye kadar kaçırılan fırsatların o memleketin maruz kaldığı âvakib-i elimenin yegâne saiki umuru mülk ve milletin daima mahdut bazı eşhasın elinde baziçe olmasından ve hâkimiyet-i milliyenin daima mühmel ve atıl bırakılmış bulunmasından ileri geldiğini telkin ve hâkimiyet-i milliyeye karşı vaki olacak en küçük bir taarruz ve tecavüzü kemali celâdetle karşılamak lâzım geldiğini yine elbirliğiyle tenvir ve irşad etmeliyiz. Halk, hâkimiyet-i milliyeyi benimsemeli ve memlekette yegâne âmilin(etken-faktör) kendisinden ibaret olduğunu unutmamalıdır. Memleketimiz asıl sulhten sonra faaliyet ve fedakârane gayret ister.
Halk üç buçuk, dört seneden beri nihayetsiz, gayret ve fedakârlık ve sarfiyatta bulundu. Ancak sulhten sonra müttehiden ibraz edeceğimiz faaliyet ve gayretlerdir ki, bu masrufatın semerelerini toplatacaktır.
Memleket iktisaden çok gayrete muhtaçtır. İktisadiyatımızın ıslah ve tanzimine vereceğimiz ehemmiyet derecesinde memlekete bir refah temin edeceğiz.
Biz haddimizi bilir kimseleriz. Tüli emel sahibi değiliz. Bugün esaret elemleri altında inleyen birçok dindaşlarımız vardır. Bunlar için de; kendi muhitlerindeki istiklallerini kesbetmeleri ve kemal-i istiklâl ile memleketlerinin refah ve itilâsına sarf-ı gayret eylemeleri en büyük temennilerimizdendir."
Sapanca’da ise Osman Nuri, Büyük Derbend’te Halis ve halkın karşılaşması oldu.
Tren, saat 4’de İzmit’e dahil olmuştur. 22 Eylül 1925 gezisi de büyük akisler bırakmıştır. Yolculuk yine trenle yapılmış, aynı demiryolu kullanılmıştır. Bu defa maiyette; Ticaret Vekili Ali Cenâni, Rize Milletvekili Fuad, İzmit Milletvekili İbrahim Süreyya (Yiğit), Başkâtib Tevfik, Yaverler Rusûhi, Muzaffer, Kalem-i Mahsûs Suad bulunuyordu. Kocaeli Valisi Vehbi Bey önceden trenle Sakarya kenarındaki Mekece istasyonuna gelmiş, erkânı ile Reis-i Cumhur Gazi Mustafa Kemal Paşa’ya, "Hoş Geldiniz" demişti. Akhisar’da sarığını çıkartarak başına kibar bir şapka geçirmiş olan Müftizâde Hafız Rüşdi Bey de heyecanlı konuşma yaparak; "Büyük Gazi! Sen düşmanı kovdun. Bizi kurtardın. Aşarı, rejiyi lağv ile bizi ihya ettin. Tekkeleri şedde ederek, bizi tarik-i hayat-ı medeniyete, milli refah ile saadete kavuşturdun" demişti. Arifiye istasyonu da kalabalıktı. Kandıra, Karamürsel, Yalova, Bahçecik, Ermeşe ve Adapazarı heyetleri de arz-ı tazimata gelmişlerdi. Muallim hanımlar da trene alınmış, Sapanca’ya kadar birlikte seyahat edilmişti. İzmit’e girilirken, top atışları, Reis-i Cumhur’un geldiğini müjdeliyordu. (Devam edecek)
