Cephedeki kısa teftiş sonrası, maiyeti ile Adapazarı’na ulaşan Mustafa Kemal Paşa, Adapazarı’nın kurtuluşunun ilk yıldönümünde, onların arasında kalmayı tercih etmişti. Bu nedenle, bir gün daha Adapazarı’nda kaldı. Sabahleyin askeri geçit resmini icra etti. Daha sonra ordunun kesin zaferi kazanması, İzmir ve Edirne’nin, Adapazarı gibi kurtularak, anavatana kavuşması için dua edildi. Ahalinin heyecanına kendisi hakkında gösterilen coşkun tezahüratına karşılık veren Mustafa Kemal Paşa şu tarihi hitabede bulundu.
“Askerler Köylüler!
Yakın zamanda, düşmana bir darbe-i katiyeye indireceğimize emin olmalısınız. İnşallah bu darbe bizi İzmirimize kavuşturacaktır. Siz, asker ve köylülerle mazlum anavatanın halas günlerini yaşıyoruz. Hürriyet ve istiklâl günlerimize kavuşmak üzere bulunduğumuzu asla kalbinizden silmeyiniz.”
Mustafa Kemal, bu ziyaretle hem annesi Zübeyde Hanım ve hem de Fransız yazarı Claude Farrere’le görüşme imkânı bulmuş, gazetecilerle de İzmit Basın Toplantısı’nı yapmıştır.
Adapazarı’ndaki mahalli anlatışlara göre, Mustafa Kemal Paşa, annesi ile Askerlik Şubesi Başkanı Binbaşı, Baha Bey’in evinde bir araya gelmiştir. Geceyi, İstasyon karşısındaki evde geçirmiştir. Acem İsmail Efendi’nin kahvesi içilir. Orhan camiinde öğle namazına katılmıştır. Sonra, özel trenle, İzmit’e hareket etmiştir.
Adapazarı’nda, öğretmenlerle, Sabiha Hanım İlkokulu’nda buluşmuş, çay partisine katılmıştır. İlgi çekicidir. Bu hanım: “Atatürk’ün okulumuzu ziyaret edeceğini öğrenince biz öğretmenler de pasta-çörek v.s. hazırladık. Atatürk beraberinde Kaymakam ve Belediye Başkanı’nın yer aldığı kalabalık kişilerle geldi. O zamanki müdiremiz Şehime Hanım ile okulu gezdiler. Daha sonra öğretmenlerle çay-pasta sohbetine katıldılar. Bizlerle uzun süre konuştular. Atatürk, bizimle birlikte fotoğraf çektirdi. Sanıyorum bu fotoğraf Sabiha Hanım İlkokulu’nda asılıdır” diye bilgi vermiştir.
Mevlûde Zaim’in kız kardeşi, o zaman okulun 6. sınıf öğrencisi Tevhide Yerlikara da şunları anlatmaktadır.
“Atatürk, okulumuza geldiğinde bizler öğrenci idik. Çekilen fotoğrafla ben de profilden çıkmışım. Atatürk’ün annesi Zübeyde Hanım, İstasyon karşısında, Hasan Cavid’lerin evinde kalıyordu. Atatürk’ün çok kalabalık bir toplulukta gelişini; annesi (Zübeyde Hanım) ile sarılıp öpüşmesini, bugünkü gibi hatırlıyorum. Sonra, balkondan halkı selâmlamasını seyrettim. Atatürk’ün döneceğini söyledikleri gün müthiş bir fırtına çıktı. İstasyonda ağaçlar devrildi. Atatürk o gün gidemedi..”
Büyük Zafer sonrası, Mustafa Kemal Paşa’nın diğer bir önemli gezisi, 16 Ocak 1923’de olmuştur. Vakit Gazetesi yazarı Naşit Hakkı (Uluğ) Akhisar, Geyve ve Arifiye gezisi hakkında, gazeteci üslubu ile şu kısa bilgileri vermektedir:
