Ordu-millet dayanışması içinde ve bilinçli olarak ulusal hedefe yönelebilmenin doğal bir sonucu olarak, kazanılan kesin sonuçlu büyük askerî zaferi, siyasi bir zafer olan Lozan Antlaşması izlemiştir.
Mustafa Kemal Atatürk’ün askerî
yönünün oluşmasındaki etkenler
Mustafa Kemal Atatürk’ün askerî yönünün oluşması üzerinde çeşitli etkenlerin önemli bir yeri vardır. Bunlar, yetiştiği kültür çevresi ve aldığı askerî eğitim, kişisel özelliklerinin askerliğe ve olaylara uygunluğudur, katıldığı muharebeler ve muharebelerde elde ettiği deney birikimidir.
Mustafa Kemal Atatürk’ün yaşadığı çevrenin onun kişiliği ve fikirleri üzerinde etkili olduğunu daha sonraki yaşamında ve yaptığı inkılaplarda görebilmekteyiz. Mustafa Kemal Atatürk’ün doğum yeri olan Selanik Avrupa ile Osmanlı İmparatorluğu arasında bir geçit yeridir. O yıllarda Makedonya diye anılan bu yer ve dolayları Osmanlı Devleti’nin Avrupa’daki son topraklarıdır. Aynı zamanda burası İstanbul’un Batı’ya açılan bir kapısı niteliğini taşımaktadır. Bu bölgenin etnik yapısına baktığımızda çok çeşitli milletleri farklı kültürleri ahenkli bir biçimde içinde bulundurduğunu söyleyebiliriz. Mustafa Kemal Atatürk de bu farklı yaşam tarzını görerek yetişmiştir. Çocukluk yıllarında Selanik’te hemen hemen bütün çevreyi dolaşmış ve tanımış, büyüdükçe de doğulu ile batılı arasındaki farkı görmüştür. İlk tutuculuk ve laiklik kavramlarına ilişkin bilgilerini yine bu şehirde edinmiştir. Mustafa Kemal Atatürk’ün askerî yönünü oluşturan diğer bir etken şüphesiz ki gördüğü eğitimdir. Selanik o zamanın en büyük ve modern şehirlerinden biri olması nedeniyle Osmanlı Devleti’nde din kurallarına göre eğitim yapan okulların yanında çağdaş eğitim ve öğretim veren okulların açıldığı ilk yer de Selanik olmuştur. Mustafa Kemal Atatürk ilk eğitimine annesinin arzusuyla mahalle mektebine giderek başlamış daha sonra ise kendi ve babasının isteği doğrultusunda Selanik’teki bu çağdaş eğitim veren okullardan biri olan Şemsi Efendi Okulu’na gitmiştir. Burada aldığı eğitim geleceğini şekillendirmiştir. Modern Türkiye’nin temellerini atmasında gördüğü bu ilk eğitiminin ve daha sonraki yine çağdaş bir eğitim yapan askerî okulların etkisi büyüktür. Askerî Rüştiyeden sonra Manastır Askerî İdadi Okuluna giden Mustafa Kemal Atatürk, sadece okuldaki derslerle yetinmeyerek kendisini yetiştirmiş ve zamanın geçerli yabancı dili olan Fransızcayı öğrenmeye ayrı bir önem vermiştir. Manastır İdadisinde oluşmaya başlayan hürriyet fikirleri ve memleket meselelerine karşı olan ilgisi Harp Okulu sıralarında da devam etmiştir.
Harp Okulundan sonra Harp Akademisine giden Mustafa Kemal Atatürk Akademiden 1905 yılında kurmay yüzbaşı olarak mezun olmuştur.
