Uluslararası Şeffaflık Derneği “Türkiye''de Yolsuzluk: Neden? Nasıl? Nerede?” isimli bir araştırmayı paylaştı.
Açıklanan rapora göre; Türkiye''de vatandaşların büyük çoğunluğu yolsuzluğun arttığı düşünüyor. Araştırma, KONDA Araştırma şirketiyle ortak yapılıp araştırmaya 2780 kişinin katılımıyla sağlandı.
Araştırmaya katılanların yüzde 74’ü yolsuzluğun son iki yılda arttığını söylerken, yalnızca 16’sı bu şekilde düşünmüyor. Raporda bu veriler üzerinden “Bu oran toplumun, ülkenin kurumlarına karşı ciddi bir güven bunalımı içerisinde olduğunu gösteriyor.” yorumu yapıldı. 2016 yılında yapılan araştırmada toplumun yüzde 55’i yolsuzluğun arttığını düşünürken 5 yıl içinde bu oran yüzde 20’ye yakın artmış oldu. Rapora göre muhalefet partisi seçmenlerinin neredeyse tamamı yolsuzluğun arttığını düşünürken AKP seçmenleri yüzde 44 oranında MHP seçmenleri ise yüzde 63 oranında yolsuzluğun arttığını düşünüyor. Uluslararası araştırmaların verileri de bu olumsuz gidişatı destekleyecek nitelikte. Transparency International’ın 2021 Yolsuzluk Algı Endeksi sonuçlarına göre Türkiye 180 ülke arasında 38 puanla 96. sırada yer almıştı. Böylece Türkiye, son 10 yıl içerisinde en çok puan kaybeden ülkeler arasında yer almış oldu. 2013 yılı ile kıyaslandığında ise Türkiye 12 puan kaybederek 43 sıra geriledi. Türkiye, Avrupa Birliği üyesi ülkeler ile karşılaştırıldığında, 27 üye ülkeden de düşük puan alarak Bulgaristan’ın ardından sonuncu sıraya yerleşti. Araştırmada toplumdaki her 3 kişiden 2’si yani yüzde 67’si önümüzdeki 2 yılda Türkiye’de yolsuzluğun daha da artacağını düşünüyor.
AKP HÜKÜMETİ BU KONUDA BAŞARISIZ
Toplumun yüzde 60’ı ‘‘Hükümeti yolsuzlukla mücadele konusunda başarılı buluyorum” yargısına katılmadığını söylerken sadece yüzde 27’si hükümeti başarılı buluyor. Yine 2016 yılında yapılan araştırmada toplumun yüzde 39’u ‘hükümetin yolsuzlukla mücadele çabalarını etkisiz buluyorum’ derken bugün hükümetin başarılı olmadığını düşünenlerinin oranının yüzde 60’a kadar artmış olması da dikkat çekici bir bulgu oldu.
Gelecek yıl Türkiye’de seçim olacağını düşünüldüğünde yolsuzluğun seçmen tercihlerine göre dağılımı daha da önem kazanıyor. Toplumun yüzde 79’unun partisi hakkındaki yolsuzluk iddialarının oy tercihi üzerinde etkili olacağını söylüyor. Üniversite hükümete yolsuzluk konusundaki güvenleri oldukça az olmasının yanı sıra daha önce adı yolsuzluk iddialarına karışmış herhangi bir partiye oy verme eğilimleri de oldukça az. Toplumdaki her 10 kişiden 8’i, bir yolsuzluk iddiasının gelecek seçimdeki oy tercihini kısmen veya kesinlikle etkileyeceğini söylerken bu konudaki en büyük kırılım seçmen davranışlarında yaşanıyor. Kararsızlar yolsuzluğa karşı en net tavrı sergileyen seçmen kümesi olarak dikkat çekiyor. Kararsızların yüzde 94’ü oy verdikleri parti hakkındaki yolsuzluk iddiasının, oy tercihlerini “kesinlikle” veya “kısmen” etkileyeceğini söylüyor. Toplumun ortak paydalarda buluştuğu konuların başında ‘Bir devlet memuruna hediye (ya da bahşiş) vermek yolsuzluktur.’ düşüncesi yer alıyor. Toplumun yüzde 77’i, ortalama her 10 kişiden 8’i bunun yolsuzluk olduğunu düşünüyor.
YOLSUZLUKLA KARŞILAŞANLAR SUSKUN
Toplum genelinde yolsuzluğa dair fikirler ve algılar oldukça fazla olsa da bir şekilde kendisi veya bir tanıdığı usulsüz ödeme yapan veya yapmak zorunda kalan veya dolaylı yoldan böyle bir durumu yaşayıp yaşamadığı sorusuna toplumun yüzde 89,5 gibi çok büyük bir bölümü cevap vermiyor. Yolsuzlukla karşılaştığını belirtenlerin oranı ise yüzde 11 civarında.
Toplumun bu soruda büyük ölçüde sessiz kalmasının düşünce özgürlüğü üzerindeki baskılarla ilgili olduğu düşünülüyor. Yolsuzlukla karşılaşmasına rağmen şikâyette bulunmayanların yüzde 53’ü yasal şikâyette bulunmanın bir faydası olmayacağını düşündükleri için, yüzde 32’si de ihtiyaç duymadıkları için şikâyette bulunmadıklarını söylüyor. Geri kalanların ise yüzde 10’u olumsuz bir tepki almaktan çekiniyor.
YOLSUZLUĞUN NEDENLERİ İHALELER VE CEZASIZLIK
Araştırmada yolsuzluğun yaygınlaşmasının nedenleri sorulduğunda, “yolsuzluğun cezasız kalması” yüzde 80, “ihale sistemleri” yüzde 80, “kamu kurumlarında şeffaflığın ve hesap verebilirliğin olmaması” yüzde 77, gibi etkenlerin ilk sıralarda sayılması güven bunalımının en çarpıcı göstergelerinden biri oldu. Raporda konuyla ilgili “Bu oran giderek yaygınlaşmakta olan dokunulmazlık ve cezasızlık kültürünün toplumu sürüklediği güven bunalımına ve umutsuzluğa dair çarpıcı bir veri olarak göze çarpıyor. Büyük yolsuzluk skandallarının soruşturulmaması, aksine bu skandalları gündeme getiren kamu görevlilerinin ya da gazetecilerin cezalandırılması, hukuk devleti ilkesinin önemli ölçüde zedelenmesine ve cezasızlık kültürünün yaygınlaşmasına neden oluyor. Aynı şekilde “siyaset ve sermaye ilişkisi” yüzde 76, devlet görevlilerinin dokunulmazlıkları” yüzde 76, “basın özgürlüğü yetersizliği yüzde 71, ve “kamudaki maaşların yetersiz olması” yüzde 43, gibi etkenlerin de oldukça yüksek oranlarla sıralanmış olması güven bunalımının siyaset, iş dünyası, medya ve yargı dörtgeninde yoğunlaştığını göstermektedir.” yorumu yapılıyor. Toplumun yüzde 85’i ihaleleri en çok yolsuzluk yapılan işlemler olarak görürken, bunu gümrük işlemleri, yüzde 83, ve imar ve ruhsat işlemleri de yüzde 82 ile takip ediyor.
