Depresyon, günümüzde pek çok insanın mücadele ettiği bir ruhsal hastalıktır. Depresyon tedavisinde en sık kullanılan ilaçlar ise antidepresanlardır. Ancak antidepresanların, depresyonu iyileştirmenin yanı sıra, kişilerin mutluluk duygusunu da azaltabileceği ortaya çıktı. Yeni bir araştırma, antidepresanların, insanların olumlu durumlara tepki vermelerini engellediğini ve “pekiştirmeli öğrenme” sürecini bozduğunu gösterdi.
Araştırmanın yöntemi: Neuropsychopharmacology dergisinde yayınlanan araştırma, Cambridge Üniversitesi Psikoloji Bölümünden Prof. Barbara Sahakian ve ekibi tarafından yürütüldü. Araştırmaya 66 gönüllü katıldı. Katılımcıların yarısına 21 gün boyunca antidepresan, diğer yarısına ise plasebo (etkisiz) hap verildi. Katılımcılar, antidepresanların, “pekiştirmeli öğrenme” ve karar verme gibi bilişsel beceriler üzerindeki etkisini ölçmek için çeşitli testlere tabi tutuldular. “Pekiştirmeli öğrenme”, insanların eylemlerinin sonuçlarından ders çıkarmalarını sağlayan bir öğrenme biçimidir. Örneğin, bir çocuk, bir şeyi iyi yaptığında ödüllendirilirse, bunu tekrar yapmaya eğilimli olur. Bu, olumlu pekiştirmedir. Tersine, bir şeyi kötü yaptığında cezalandırılırsa, bunu yapmaktan kaçınır. Bu, olumsuz pekiştirmedir.
Araştırmanın sonuçları: Araştırmanın sonucunda, antidepresan kullanan katılımcıların, plasebo kullananlara göre, olumlu veya olumsuz durumlara karşı daha az tepki verdikleri tespit edildi. Antidepresan kullananlar, olumlu pekiştirmeye daha az duyarlı hale gelmişlerdi. Yani, iyi bir şey yaptıklarında, bundan zevk almıyorlardı. Ayrıca, olumsuz pekiştirmeye de daha az duyarlı hale gelmişlerdi. Yani, kötü bir şey yaptıklarında, bundan ders çıkarmıyorlardı. Bu da, antidepresanların, insanların öğrenme ve karar verme süreçlerini olumsuz yönde etkilediğini gösteriyordu.
Araştırmanın yorumları: Araştırmanın başındaki Prof. Sahakian, antidepresanların, depresyon yaşayan insanların duygusal acılarını azalttığını, ancak aynı zamanda mutluluk duygularını da körelttiğini söyledi. Sahakian, “Bir bakıma, bu onların çalışma şekli olabiliyor. Antidepresanlar, depresyon yaşayan insanların hissettikleri duygusal acının bir kısmını götürüyor ama ne yazık ki keyif alma duygusunun da bir kısmını götürebiliyor.” dedi.
Sahakian, antidepresanların, depresyon tedavisinde etkili olduğunu, ancak yan etkilerinin de dikkate alınması gerektiğini belirtti. Sahakian, “Antidepresanlar, depresyonu olan insanlara yardımcı olabiliyor, ancak ilaçların yan etkileri de var. Bu nedenle, doktorlar ve hastalar, antidepresan kullanımında potansiyel risk ve yararları tartışmalı” diye konuştu.
Antidepresanlar, depresyon gibi ruhsal hastalıkların tedavisinde yaygın olarak kullanılan ilaçlardır. Ancak antidepresanların, insanların mutluluk hormonu olarak bilinen serotonin seviyelerini artırmasının, bazı olumsuz sonuçlara da yol açabileceği ortaya çıktı. Yeni bir araştırma, antidepresanların, insanların olumlu durumlara tepki vermelerini azalttığını ve öğrenme ve karar verme becerilerini bozduğunu gösterdi. Bu nedenle, antidepresan kullanımında, ilaçların faydaları kadar yan etkilerinin de göz önünde bulundurulması gerektiği vurgulandı.
