Başkent bir ülkenin bütün siyasal, ekonomik, sosyal, kültürel, idari, askeri, güvenlik vb. konularının değerlendirildiği, kararların alındığı, ülkenin hedeflerinin belirlendiği ve yönetildiği yer anlamına geliyor.
ANKARA NASIL BAŞKENT OLARAK SEÇİLMİŞTİR?
Osmanlı Devleti’nin başkenti, kurulduğu günden itibaren birkaç kez ülkenin genişlemesine ve gelişmesine göre değişmiştir. İlk başta Bilecik olan Osmanlı Devleti’nin başkenti zamanla Bursa ve Edirne’ye taşınmıştır. Son olarak İstanbul 470 yıl boyunca Osmanlı Devleti’ne başkentlik yapmıştır.
BAŞKENTİN ELİ GEÇİRİLMESİ NE ANLAMA GELİYOR?
Stratejik olarak büyük öneme haiz olan İstanbul, iki kıtayı birbirine bağlayan, yolların kesiştiği, iki denize de hâkim olan bir bölgedir. 1807 yılında İngiliz Donanması’nın Çanakkale Boğazını geçmesi, 1829 yılında Rusya’nın Edirne’ye kadar ilerlemesi İstanbul’un ne derecede tehlike altında olduğunu göstermiştir. Bir ülkenin Başkenti’nin ele geçirilmesi o ülkenin fiilen sona ermesi anlamına gelmektedir.
Tarihte meydana gelen bu gibi olaylar yöneticilerin ve halkın, durumun ciddiyetini anlaması ve 19’uncu yüzyılın ilk yarısında başkentin konumu hakkında farklı fikirlerin ortaya atılmasına sebep olmuştur.
BAŞKENTİN DEĞİŞTİRİLMESİ ÖNERİSİ
1839 yılında Osmanlı ordusunda görevli Moltke başkent İstanbul’un değiştirilmesini önermiştir. 1897 yılında Von Der Goltz Paşa Osmanlı İmparatorluğu’nun köklü bir değişime girmesi gerektiğini ve Osmanlı başkentinin Türkçe ile Arapçanın sınırı üzerinde bir yere, Konya veya Kayseri’ye hatta daha da güneyde bir yere taşınması gerektiğini önermiştir. Uzun süre Osmanlı ordusunda Türk subayları yetiştiren Von Der Goltz Paşa, Türklerin Balkan savaşları sonucunda Avrupa’dan yavaş yavaş çıkarıldığını görmeye başlayınca, Osmanlı başkentinin Asya’da olması gerektiğini ısrarla vurgulamıştır.
ŞAM VE HALEP’İN BAŞKENT YAPILMASI FİKRİ
1913 yılında Viyana’nın Neue Freie Presse gazetesinde Osmanlı İmparatorluğu’nun Balkanlar’dan çıkarıldığını, Başkentinin demir yolu ağları ile örülmüş Anadolu’ya taşıması gerektiğini, Şam veya Halep’in uygun bir başkent olacağına dair yazıları bu gazetelerde yer almıştır. Ahmet Ferit Bey Balkan Savaşı''nın karanlık günlerinde üç tarafı düşmanla çevrili İstanbul’un artık başkent olamayacağını defalarca vurgulanmıştır.
ANKARA’DAN YÖNETİLECEĞİ KARARI ALINDI
13 Kasım 1918 tarihinde İtilaf Devletleri’nin İstanbul’a çöreklenmesi ve Şehre Fatih Sultan Mehmet gibi beyaz atın üzerinde Fransız General Franchet d’Espery’in girmesi ile Başkent’in Bursa’ya taşınması fikri ön plana çıkmıştır. 16 Mart 1920 tarihinde İstanbul’un işgali ile, Anadolu’da Ankara karargah olmak üzere kurtuluş mücadelesi veren Türkler durumun hiçte iç açıcı olmadığını görmüşlerdir. 23 Nisan 1920 tarihinde milli mücadele veren Anadolu halkı, Atatürk’ün önderliğinde TBMM’nin açılmasını sağlamış ve kurtuluş mücadelesinin fiilen Ankara’dan yönetileceği kararı alınmıştır.
ANKARA TEKRAR ESKİ KONUMUNA DÖNDÜ
19 ‘uncu yüzyıla kadar zengin bir Anadolu şehri olan, hatta nüfusunun 100000 kişiye yakın olduğu tahmin edilen Ankara, 19 ‘uncu yüzyılın ikinci yarısından itibaren ekonomik sıkıntılardan dolayı kıtlık çekilen, az nüfuslu bir bölge durumuna düşmüştür. Ankara’nın ticari faaliyetlerine yön veren tiftik keçisi İngilizler tarafından Afrika’da yetiştirilmeye başlayınca, Ankara''nın ekonomik sıkıntılar giderek artmıştır. 1873 ve 1874 yıllarında meydana gelen sel felaketi ve ardından meydana gelen kar faciası ile Ankara’ya diğer bölgelerden yardım ulaştırılamamış ve yaklaşık 1800 kişi hayatını kaybetmiştir. İnsanlar Ankara’dan hızlı bir şekilde göç etmiş tarım ve hayvancılık tamamen bitecek duruma gelmiştir. Bütün bunların üzerine 1875 yılına kadar ancak toparlanan Ankara’dan, 1878 tarihinde Osmanlı Rus Harbi nedeni ile 179000 kişi askere alınınca, Ankara tekrar eski konumuna dönmüştür.
ANKARA''NIN BAŞKENT OLUŞUNUN 6 NEDENİ
Ankara’nın başkent olmasının altında yatan 6 önemli neden bulunuyor.
Bunlar;
Ankara’da doğal olarak meydana gelen Kuva-yı Milliye ruhunun Milli Mücadele’yi ateşleyen ve şekillendiren bir güç olması ve bunun Ankara’yı Milli Mücadele’de bir sembol haline getirmesi.
Ankara’nın jeopolitik, stratejik ve coğrafi konumunun uygun olması, Anadolu’nun tam ortasında yer alması ve bu yönüyle güvenli olması, etrafının dağlarla çevrili olmasının İşgal edilmesini zorlaştırması.
Ankara’nın, Anadolu’nun tam kalbinde olmasının yanında Batı Cephesi’ne de yakın olması. Batı Anadolu’dan ve İstanbul’dan gelen demir yollarının Ankara’ya kadar ulaşması, Bundan dolayı ulaşım ve haberleşme imkânının daha kolay olması.
Ankara’nın daha önceden işgale uğramamış olması.
Ankara’nın İstanbul’a yakın olması. Bu sayede İstanbul’daki gelişmeleri daha yakından takip etme imkânına sahip olması.
Son zamanlarda bilhassa halk arasında İstanbul’un siyasal ve toplumsal çevresine karşı duyulan güvensizliğin iyiden iyiye artmış olması.
(Kaynak: Habertürk)
