"Bu genç kumandan, yanında bir avuç süngülü askerle, yerden, gökten, denizden gelen sürekli bir gülle, kurşun ve şarapnel sağanağının ortasında durmadan ileriye doğru atılıyor ve kollarıyla, kızgın boyunlarından yakalayıp denize yuvarlayacakmış gibi düşmanın sıra sıra topları üstüne saldırıyor. Bu insan, ateşte yanmıyordu, vücuduna kurşun işlemiyordu ve zırhlıların (savaş gemilerinin) attığı gülleler başının üstünden münisleşmiş, yırtıcı kuşlar gibi geçip gidiyordu."
Çanakkale savaşları sırasında 50 civarında Batılı gazetecinin görev yaptığı bilinmekte. Türk gazetecilerden ise Çanakkale’ye giderek Mustafa Kemal ile görüşen ve bu görüşmeyi "ANAFARTALAR KUMANDANI MUSTAFA KEMAL İLE MÜLAKAT" adı altında kamuoyuna duyuran Ruşen Eşref Ünaydın olmuştur. Ruşen Eşref, Mustafa Kemal ile ilk röportaj yapan gazeteci olarak tarihe geçmiştir.
[8 Mart 1892 tarihinde İstanbul’da dünyaya gelen, 1900-1911 yıllarında Galatasaray Sultanisi’nde okuyan Ruşen Eşref Ünaydın, yüksek tahsilini yaptığı Edebiyat Fakültesini 1914’te bitirdi. Ruşen Eşref Ünaydın; 21 Eylül 1959 yılında İstanbul’da vefat etti. Rumelihisarı Mezarlığı’na defnedildi. milletvekilliği yapan ve çeşitli devlet kademelerinde görev alan Ruşen Eşref Ünaydın, 1920 yılının sonbaharında Anadolu Millî Hükümetinin daveti üzerine İnebolu yolu ile Ankara’ya gitti ve fiilen Milli Mücadeleye katıldı.
Yazarlık hayatı 1914’te başlayan Ruşen Eşref Ünaydın birçok gazete ve dergilerde, millî, edebî ve siyasî yazılar yayımladı. 1918 yılında Yeni Mecmua’da yayımlanan "Anafartalar Kumandanı Mustafa Kemal’le Mülakat" başlıklı röportaj, Atatürk’ü Türk basınında tanıtan ilk yazı ve ilk röportaj oldu. Yazı dizimizin konusu olan ve üç gün süren bu mülakatı sizinle paylaşacağız.]
***
Anafartalar zaferini kazanarak halk tarafından "İstanbul’u kurtaran kahraman" unvanı verilen Mustafa Kemal’in ismi dilden dile dolaşmaya başlar. Halkın gösterdiği bu ilgi Harbiye Nazırı Enver Paşa tarafından hazmedilemez. Bunun neticesi olarak sıkı bir sansür uygulandı ve Mustafa Kemal’in adının ve resminin gazetelerde yer alması yasaklandı. Hatta öyle ki Harbiye Nezareti’nin çıkarmış olduğu "Harp Mecmuası"nın kapağına "Çanakkale Kahramanı" olarak basılması kararlaştırılan resmi tam baskıya girileceği sırada gelen bir emir üzerine çıkartıldığı, yerine Enver Paşa’nın amcası olan Halil Paşa’nın resmi basılır. Derginin daha sonraki sayılarında iç sayfalarda o da yorgun bir yüz ifadesi olan resmi basılmıştır. Bulgar işgali altındaki Edirne’nin geri alınmasını, düşmana bırakılmamasını isteyen, şehre ilk giren Bolayır kuvvetlerinin kurmay başkanı olan Mustafa Kemal arka plana itilmiş ve kurtarma şerefi Enver Paşa’ya verilmiştir.
