Tevhidi Tedrisat Kanunu’nun ilgili maddeleri:
“Madde 1- Türkiye dahilindeki bütün müessesatı ilmiye ve tedrisiye Maarif Vekaleti’ne merbuttur.
Madde 2- Şer’iye ve Evkaf Vekaleti veyahut hususî vakıflar tarafından idare olunan bilcümle medrese ve mektepler Maarif Vekaleti’ne devir ve raptedilmiştir.
Madde 3- Şer’iye ve Evkaf Vekaleti bütçesinde mekatip(mektepler) ve medarise(medreseler) tahsis olunan mebaliğ(paralar-akçeler) Maarif bütçesine nakledilecektir.”Böylece Tevhid-i Tedrisat kanunu ile yabancıların okullar vasıtasıyla eğitimimiz üzerinde kurduğu hakimiyetlerine son verilmiş oldu.
Bu kanun, kimi yabancı okul ve yabancı kuruluşların direnciyle karşılaşmış ve bağlı oldukları ülkeler kanalıyla Türkiye’ye baskı yapmaya çalışmışlarsa da Türk Hükûmeti geri adım atmamıştır. Yabancı okulların bir kısmında Türk Devleti’ne karşı yıkıcı faaliyetler olduğu, bazı okullarda dinî sembol ve resim bulundurmaya hâlâ devam edildiği için, bunları önlemeye yönelik olarak 26 Eylül 1925’te ve 7 Şubat 1926’da genelgeler çıkartılmıştır.
c. 1925 ve 1926 Yılı Genelgeleri’nin
Getirdiği Düzenlemeler
26 Eylül 1925 tarihli genelge şu düzenlemeleri içermektedir:
“- Hiçbir okulda Türk ve Türk Devleti aleyhine, derslerde veya ders dışında bir ifade kullanılmayacaktır.
-Türklerin bugününü ve dününü kötüleyen Türk ve Türk Devleti aleyhine yazılmış kitaplar bulunmayacaktır.
-Türk toprakları hiçbir ülkenin parçası olarak gösterilmeyecektir.
-Ders kitaplarında hiçbir ülkenin propagandası yapılmayacaktır.
-Tüm yabancı okullarda haftada beş saat Türk dili, Türk tarihi ve coğrafyası okutulacaktır.
-Türk dili, Türk tarih ve coğrafya öğretmenleri Türk olacak ve Millî Eğitim Bakanlığı’nca seçilecektir.
-Okullarda her türlü dinî propagandanın yapılması yasaktır.
-Okullarda dinî semboller bulundurulmayacaktır.”
7 Şubat 1926 Genelgesi şu önemli hükümleri
içermektedir:
“- Yabancı okulların ruhsatnamede yer almayan alanda faaliyet göstermelerine izin verilmeyecektir sahip oldukları ruhsatlarla Mekatib-i Hususiye talimatnamesinin müsaade ettiği çerçevede çalışabilirler. Bunun dışında faaliyet göstermelerine izin verilmeyecektir.
- Yabancı okullarda Türkçe, Türk tarihi ve coğrafyası derslerini okutacak öğretmenler bakanlıkça tespit edileceğinden bu görevi üstlenecek öğretmenlerin tespitinde Bakanlığa isim bildirilecektir. Tavsiye edilenlerin Türk ve millî duygu sahibi olmaları gerekmektedir.
- Okul kayıtlarının Türkçe tutulması sağlanacak, buna uymayan okullar kapatılmak üzere bakanlığa bildirilecektir.
- Bazı okullarda Mekatib-i Hususiye Talimatnamesi’ni hükümlerinin bilinmediği, her okula birer adet Mekatab-i Hususiye Talimatnamesi verilecek ve bu talimatname hükümlerinin bilinmemesi mazeret sayılamayacağı tebliğ edilecektir.
- Bütün okullarda, en seçkin yere 80 x 66 ebadlarında bir Atatürk fotoğrafı asılacaktır.
- Okul kiliselerine ibadet etmek için de olsa yabancıların girmesine izin verilmeyecektir.
- ... Ders kitapları içinde “Eizze”(azizler) resimleri görülmüştür. Bunlar derhal çıkarılacak, kiliselerden başka yerlere salip(haç) takılmasına izin verilmeyecek, aksine harekette bulunan okul ve yöneticilerinin ve öğretmenlerinin görevlerine son verilecektir.
