Amerika Birleşik Devletleri''nde (ABD) yapılan bir çalışma, ürünlerde yer alan fitilat adlı kimyasal maddenin etkilerini ortaya çıkardı. Fitalatlar; oyuncaklar, gıda ambalaj materyalleri, kırtasiye malzemeleri ve çeşitli endüstriyel ürünlerde kullanılıyor. Zira bu kimyasallar, plastik esaslı ürünlerin sertliğini azaltmayı, esnekliğini artırmayı veya bunları şeffaflaştırmayı sağlıyor.
Fitalatlar ayrıca şampuan, losyon, sabun ve makyaj malzemeleri gibi ürünlerin daha uzun süre dayanmasını için de kullanılıyor.
Independent Türkçe''nin aktardığı habere göre, ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri insanların kirli havalarda ve plastikle temas eden yiyeceklerle içecekleri tükettiğinde fitalatlara maruz kaldığını bildiriyor.
Çocuklar emeklerken pek çok nesneye dokunuyor ve bunun ardından ellerini ağızlarına sokuyor. Bu davranış yüzünden tozdaki fitalat parçacıkları yetişkinlerden ziyade çocuklar için daha büyük bir risk teşkil ediyor.
ÜRETİM MEKANİZMASINA MÜDAHALE EDİYOR
ABD Ulusal Çevresel Sağlık Bilimleri Enstitüsü''ne göre fitalatlar, insan vücudundaki endokrin sistemi denen hormon üretim mekanizmasına müdahale ediyor. Bu müdahale gelişim, üreme, beyin ve bağışıklıktaki problemlerle bağlantılı.
Daha önce yapılan çalışmalar da söz konusu kimyasalları üreme sağlığındaki bozukluklarla ilişkilendirmişti. Ayrıca fitalatların astım, kalp ve damar hastalıkları, kanser ve çocuklarda obeziteyle ilişkili olduğu görülmüştü.
Environmental Pollution adlı hakemli bilimsel dergide yayımlanan yeni araştırmadaysa bilim insanları, 55-64 yaş aralığındaki 5 binden fazla yetişkinin idrarındaki fitalat seviyesini ölçtü. Veriler, ortalama 10 yıllık erken ölüm riskiyle kıyaslandı.
ERKEN ÖLÜMLE KARŞILAŞILABİLİYOR
Bulgular, söz konusu yaş aralığında yılda 91 bin ila 107 bin kişinin fitalatlar sebebiyle herhangi bir nedenden, özellikle kalp ve damar hastalıklarından, dolayı erken ölümle karşılaşabileceğini gösterdi.
Bilim insanları bu ölümlerin, ekonomideki kayıp sebebiyle ABD''ye her yıl 40 milyar ila 47 milyar dolara (yaklaşık 361 milyar ila 425 milyar TL) mal olabileceğini tahmin ediyor.
Araştırmanın başyazarı Dr. Leonardo Trasande''ye göre bulgular, plastik kullanımını azaltmanın ve hatta durdurmanın gerekliliğini gösteriyor.
Öte yandan New York Üniversitesi''nde profesör olan Trasande, çalışmanın kesin olmadığının altını çizdi. Fitalatların insan vücudunu nasıl etkilediğini tam olarak öğrenmek için daha detaylı çalışmaların yapılması gerektiğini söyleyen Trasande, insanların toksik kimyasallara maruz kalacağı çalışmalar yapılamayacağını ifade etti.
ABD''de kimya, plastik ve klor endüstrisinin temsilcisi olan Amerikan Kimya Konseyi''nden Eileen Conneely ise Trasande ve ekibinin çalışmasının yanlış olduğunu ifade etti. Çalışmanın bütün fitalatları tek bir potada topladığını kaydeden Conneely, bazı tür fitalatların diğerlerinden daha az toksik olduğunu belirtti.
