Bünyamin ÖZTÜRK / Ankara
Türkiye, ABD menşeli 22 mal grubunun ithalatına yüzde 5-70 arasında değişen oranlarda gümrük vergisi kararı alırken, Bursa'nın İznik Gölü kıyısında, tarım arazisi üzerinde kurulan yine ABD kaynaklı Cargill fabrikasının çalıştırılmasına AİHM kararı olmasına rağmen herhangi bir yaptırım uygulanmaması manidar bulundu.
Türkiye, Dünya Ticaret Örgütü'ne gönderdiği deklarasyona, gümrük vergisi koyacağı ABD menşeli 22 çeşit mal grubunun listesini ekledi. Ancak; geçtiğimiz 21 Haziran'da ABD'den vergi indirimi gelmeyince, Ekonomi Bakanlığı, 25 Haziran itibarıyla kararı Resmî Gazete'de yayımlayıp, vergi uygulamasını 21 Haziran'dan geçerli olmak üzere başlattı. Buna göre, özellikle pirinç, sigara, içki, makyaj malzemeleri, kâğıt ve otomobile yeni zamlar kaçınılmaz olacak.
Bu gelişmeler yaşanırken, Ankara'nın Cargill'le ilgili herhangi bir yaptırım uygulamaması dikkatlerden kaçmadı. Bilindiği gibi; Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Bursa Barosu'nun İznik Gölü kıyısındaki Cargill fabrikasının kuruluşu ve çalıştırılmasıyla ilgili hukuksuzluğu bildiren başvurusunu haklı bulup, fabrikanın faaliyette olmasının yasadışılığına hükmetmişti. Ekonomi Bakanlığı'nın, 'zehir' üreten bu fabrikaya sesini çıkartmaması büyük tepki gördü. Vatandaş; ''Eğer Amerika'ya karşı ambargo uygulanacaksa; bu, küçük çaplı şeylere değil, Cargill gibi büyük çaplı Dünya devi kuruluşlara karşı olmalıdır'' diyor.
Amerikan şirketi CARGİLL'in, Ocak 2018'de, Türkiye'deki şeker fabrikalarının özelleştirilmesini tavsiye ettiği raporuna, Şeker İş Sendikası başta olmak üzere bir çok kuruluş tepki göstermişti. 14 şeker fabrikasının satış yoluyla özelleştirme teşebbüsünü engellemeye çalışan Şeker-İş Genel Başkanı İsa Gök, hükûmetten 4 Bakan ile şeker pancarı üretilen illeri Meclis'te temsil eden 166 milletvekilline uyarı mektubu göndermişti. Ayrıca, 5 Mart 2018 günü yayınlanan ve 1.5 milyon ortaklı Pancar Ekicileri Kooperatifleri Birliği (Pankobirlik) tarafından Cargill'e karşı hazırlattırılan raporda da, şöyle deniliyordu, ''Şeker piyasasında tam serbestleşme ve nişasta bazlı şeker (NBŞ) üretiminde yüzde 60 kota artışı istiyor. Bununla hedef; Türk tarımı ve çiftçisinin iflâsa sürüklenmesi ve sonuçta Türkiye'yi Cargill tarafından yönlendirilen ucuz bir mısır deposu durumuna getirmektir. Cargill, bu ülke insanını ya cahil, ya da saf sanmaktadır. Bu ülke insanı; 600 yıl boyunca Cihan Devleti idare etmiş nesillerin torunlarıdır, ne cahildir, ne de saf''.
AİHM'DEN ÇIKAN KRİTİK KARAR!
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Bursa Barosu'nun İznik Gölü kıyısındaki Cargill fabrikasıyla ilgili başvurusunu kabul etti. Kararı; Bursa Barosu'nun eski başkanı Av. Ali Arabacı'nın kızı Elçin Arabacı, bundan bir hafta kadar önce Twitter hesabından duyurdu. En Bursa'nın haberine göre; Elçin Arabacı, mesajında şunları yazdı, "Bugün AIHM babam ve Bursa Barosu'ndan arkadaşlarının Bursa İznik Gölü kıyısında, tarım arazisi üzerinde kurulan #Cargill fabrikasının kuruluşu ve çalıştırılmasıyla ilgili hukuksuzluğu bildiren başvurusunu (başvuru no: 25680/05) haklı bularak, İznik Cargill fabrikasının halen çalıştırılmasının yasadışılığına hükmetti." Elçin Arabacı, "Karar; 98'den beri verilen bir hukuk mücadelesinin sonucudur ve Türkiye'de yargı kurumlarının iflâs ettiğinin beyanıdır aynı zamanda" yorumunda bulundu.
