ABD Savunma Bakanlığının (Pentagon) 15 Kasım’da Kongre'ye sunduğu ve Türk-Amerikan ilişkilerindeki güncel durumun kapsamlı şekilde değerlendirildiği raporun detayları ortaya çıktı.
Çarpıcı detayların olduğu raporda, Türkiye’nin S 400 almasının Türkiye-ABD ilişkilerine ve Türkiye’nin NATO içindeki rolüne zarar vereceği belirtilirken, ikili ilişkilerin geriye gitmesinde ABD’nin terör örgütü YPG’ye verdiği destek ve FETÖ elebaşı Gülen’in iadesinin gerçekleşmemesinin etkili olduğu savunuldu.
Türkiye'nin NATO'nun ikinci büyük ordusuna sahip olduğu ve bu askeri gücü de NATO menfaatleri için kullanmaya istekli olduğu ifade edilen raporda şu ifadelere yer verildi:
"Türkiye'nin 2024 itibariyle Gayrisafi Yurtiçi Hasılası'nın yüzde 2'si kadar savunma harcaması yapma konusunda tutarlı bir planı var. Aynı zamanda (Türkiye) revizyonist güçlerle rekabette, haydut devletleri caydırmada ve onlara karşı koymada, devam eden DEAŞ'la mücadele kampanyası ve diğer uluslararası terör gruplarına karşı çabalarda kritik bir oyuncudur."
İki ülke arasındaki tansiyona rağmen Türkiye'nin başta üs ve NATO görevlerine katkı sağlama olmak üzere birçok konuda üretken bir askeri ortak olduğu belirten raporda, Türkiye'nin ABD ordusunun operasyon ve lojistik destek faaliyetleri için üs, liman ve boğazlarını kullanmasına izin verdiğine işaret edildi.
Raporda Türkiye'deki 2 binden fazla ABD askerinin yanı sıra radar ve hava unsurlarının ABD Avrupa Komutanlığı ile Merkez Kuvvetler Komutanlığı'nın Irak ve Suriye'deki operasyonları dahil birçok operasyonuna katkı sağladığı bilgisine yer verildi.
Türkiye'nin Rusya ve İran'la belli alanlarda iş birliği yapması ile Amerikan vatandaşları ve Amerikan misyonlarındaki yerel çalışanları tutuklamasının ABD için temel rahatsızlık konuları olduğu ifade edilen raporda, bunlara rağmen ABD ile Türkiye'nin önemli bölgesel ortak menfaatlerinin olduğuna vurgu yapıldı.
TÜRKİYE'NİN S-400 ALIMI
ABD'nin YPG/PKK ile iş birliği yapmasının ve FETÖ elebaşı Fetullah Gülen'i iade etmemesinin, Türkiye tarafından "iki ülke arasındaki ilişkilerin altını oyan unsurlar" olarak algılandığı belirtilen raporda şunlar kaydedildi:
"Türkiye, hava araçlarını ve balistik füzeleri (kendisine karşı) artan bir bölgesel güvenlik tehdidi olarak algılamaktadır ve yıllardır süren hava ve füze savunma sistemi arayışından dolayı rahatsızdır. Bu bağlamda Türkiye, ilk kez Temmuz 2017'de Rusya'dan karadan havaya S-400 füze sistemlerini almak için anlaşma yaptığını duyurmuştur."
Türkiye'nin defalarca ve kamuoyuna açık bir şekilde S-400 alım anlaşmasının tamamlandığını açıkladığı belirtilirken ilk S-400 teslimatının Temmuz 2019'da gerçekleşeceği ifade edildi.
Raporda, "Buna karşın ABD hükümeti, Türk hükümetine S-400 alımının ABD-Türkiye ikili ilişkilerine ve Türkiye'nin NATO içindeki rolüne olumsuz etkisinin kaçınılmaz olacağını belirtmiştir." ifadelerine yer verildi.
Bunların yanı sıra Türkiye'nin, Amerika Düşmanlarına Yaptırımlarla Mücadele Yasası (CAATSA) kapsamında potansiyel yaptırımlara maruz kalabileceği, F-35 uçaklarındaki alım ve endüstriyel haklarını riske atabileceği, NATO ile ortak çalışabilirliğinin azalabileceği ve Rusya'ya artan bağımlılıktan kaynaklanan zaafiyetlerinin ortaya çıkabileceği belirtildi.
CAATSA yasasının etkilerinin yaptırım uygulanacak olan kuruma bağlı olacağı ifade edilen raporda, ABD'nin Türkiye'ye bu konuda yaptırım uygulaması durumunda ortak savunma programları ve askeri endüstrideki iş birliği dahil iki ülke arasındaki ilişkilerin daha da karmaşık hale gelebileceği ileri sürüldü.
Raporda şu ifadelere yer verildi:
"Bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla, F-35 Müşterek Taarruz Uçağı, PATRIOT Hava ve Füze Savunma Sistemleri, CH-47 Chinook ağır nakliye helikopteri, UH-60 Black Hawk helikopteri ve F-16 avcı uçağı da Türk alım programlarından etkilenecekler arasındadır."
