Cumhuriyetin ilk yıllarında yaptırılan Sümerbank Kayseri Bez Fabrikası’nın atıl durumdaki lojmanları restore edilerek Abdullah Gül Üniversitesi (AGÜ) öğrencilerine yurt oldu. Birinci Beş Yıllık Sanayileşme Planı kapsamında Sovyetler Birliği’nden alınan krediyle kurulan ve 1935’te hizmete açılan Sümerbank Bez Fabrikası’nın işçi ve memurlarının kaldığı 16 bloktan oluşan lojmanlar, AGÜ tarafından hazırlanan projeyle “Öğrenci Köyü” ne dönüştürüldü. Cumhuriyet döneminin ilk toplu konut uygulamalarından biri olarak değerlendirilen taş evler, şimdi Türkiye’nin farklı kentlerinden AGÜ’de okumak için kente gelen öğrencileri ağırlıyor. AGÜ Mimarlık Bölüm Başkanı Doç. Dr. Burak Asiliskender, lojmanların fabrika ile aynı tarihte değil, ihtiyaçtan dolayı 1942 yılında yapıldığını söyledi. Lojmanların fabrikanın hemen karşısına inşa edildiğini anlatan Asiliskender, binanın kolektif bir yapı olduğunu, Bez Fabrikası gibi sadece Rus mimarisini içermediğini belirtti.
ÇEKİRDEK AİLELERE UYGUN
Fabrika lojmanlarının çekirdek ailelere uygun 2 odadan oluştuğunu belirten Asiliskender, şöyle konuştu: “Fabrikanın 1999 yılında üretimine son vermesiyle atıl durumda kalan lojmanlar daha sonra farklı amaçlarla kullanıldı. Binalar, çevre düzenlemeleri, komşuluk ilişkileri, planlama biçimleri eski yerleşim göz önüne alındığında farklı. 2013 yılında tescil başvurusu yaptık, Kültür Bakanlığı tarafından buranın koruma altına alınmasını sağladık. Binaların özgün yapısını bozmadan bina içindeki tahribatları restore ettik ve öğrencilerin kullanımına açtık. Öğrencilere, taş binalarda ev kıvamında bir ortam hazırladık. Eski bir yapıyla çalıştığımız için koruma kurulunun yanı sıra bir sürü yasal sürecimiz var. Bu nedenle hala ufak tefek eksiklerimiz var.” Asiliskender, Sümerbank Bez Fabrikası’nın ve yaşam alanlarının sadece bir sanayi yatırımından öte aynı zamanda bir kent planlaması olduğunu, ilerleyen yıllarda fabrika civarına kurulan mahallelerde bu dönemdeki mimarinin örnek alındığını dile getirdi.
ÖRNEK BİR DÖNÜŞÜM PROJESİ
AGÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Erhan Kutanoğlu ise eski Sümer Lojmanları diye bilinen 16 bloktan oluşan alanın öğrenciler için yurda dönüştürüldüğünü belirtti. Lojmanların 256 öğrenci kapasiteli olduğunu anlatan Kutanoğlu, şunları kaydetti: “Odalarda yatak, televizyon, çamaşır makinesi, çalışma masaları ve diğer ihtiyaçları mevcut. Odalarının dışında mutfakları var, alt katlarda da ortak yaşam alanları. Hummalı bir çevre düzenlemesi yapıyoruz. Yürüme yolları, spor alanları yapılma aşamasında. İlk 20 binden gelen öğrenciler yurtlarda ücretsiz konaklıyor. Zaten öğrencilerimizin büyük kısmı da bu dilimin içinde yer alıyor. Bize aslında ’koca bir bina dikin, öğrencileri burada barındırın’diyen çok oldu. Ancak biz akademik kampüs olarak fabrikanın tarihi binalarını, ambarlarını değerlendirdiğimiz gibi burada da işçi lojmanlarını yurt olarak geri dönüşüme kazandırdık.” Endüstri Mühendisliği Bölümü öğrencilerden Lütfiye Aykat da taş binalarda yaşamaktan mutlu olduğunu ifade ederek , “Binalar tarihi ancak içi çok konforlu. Yıllar önce burada fabrika işçileri aileleriyle kalmış. Buradan mezun olduğumuzda özellikle yurtla ilgili anılarımız çok farklı olacak” ifadelerini kullandı. (AA)
