Suriyeli sığınmacıların varlığı Türkiye’nin yanı sıra çevre ülkelerde de en çok tartışılan konuların başında geliyor. Ülkelerini terk eden Suriyeliler, gittikleri ülke yönetimleri tarafından artık Suriye’ye geri gönderilmek isteniyor.
ÜRDÜN, SUUDİ ARABİSTAN, IRAK VE MISIR MUTABAKAT SAĞLADI
Bu kapsamda Ürdün, Suudi Arabistan, Irak, Mısır ve Suriye'deki Beşşar Esad rejimi dışişleri bakanları, Suriyeli mültecilerin ülkelerine güvenli şekilde dönmelerinin öncelikli mesele olduğu konusunda mutabık kaldı.
Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen es-Safedi, Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Faysal bin Ferhan, Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri ve Irak Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin, Suriye'deki Beşşar Esad rejiminin Dışişleri Bakanı Faysal el-Mikdad ile Ürdün'ün başkenti Amman'da görüştü.
Basına kapalı gerçekleşen toplantının ardından yayımlanan sonuç bildirgesinde, "Ürdün, Suudi Arabistan, Irak ve Mısır dışişleri bakanları, Suriye krizi ile onun uluslararası ve bölgesel yansımalarının tümüyle bitmesine öncelik verdiklerini teyit etti" ifadeleri kullanıldı.
Bakanların, Esad rejimi Dışişleri Bakanı Mikdad ile "müzakereler konusunda" anlaşma sağladıklarına işaret edilen sonuç bildirgesinde, Birleşmiş Milletlerin (BM) çabalarıyla uyumlu olacak söz konusu müzakerelerin takviminin ise daha sonra kararlaştırılacağı bilgisine yer verildi.
SURİYELİLERİN ÜLKELERİNE DÖNÜŞÜ ÖNCELİKLİ MESELE
Amman'da gerçekleşen dışişleri bakanları toplantısında "Suriyeli mültecilerin gönüllü ve güvenli şekilde ülkelerine dönmelerinin öncelikli mesele olduğu" vurgulanan sonuç bildirgesinde, mültecilerle ilgili adımların derhal atılması gerektiği kaydedildi.
Esad rejiminin BM kuruluşlarıyla koordinasyon halinde mültecilerin döneceği bölgelerin ihtiyaçlarını belirleme çalışmalarına başlayacağına işaret edilen bildirgede, genel af dahil mültecilerin dönüşünü kolaylaştıracak bazı adımların da atılabileceği aktarıldı.
İlk etapta Ürdün'deki yaklaşık 1000 Suriyeli mültecinin ülkelerine gönüllü dönüşü için Esed rejimi ile Amman hükümetinin ilgili BM kuruluşlarıyla işbirliğine gideceği belirtilen bildirgede, Ürdün'den sonra diğer ülkeleri de kapsayacak şekilde çemberin genişletilebileceği ifade edildi.
UYUŞTURUCU İLE MÜCADELE
Suriye topraklarında terör gruplarının varlıklarını bitirecek kapsamlı mücadele için Esad rejimi ve ilgili ülkeler ile BM'nin işbirliğine gitmesi konusunda mutabık kalındığına işaret edilen sonuç bildirgesinde, şu ifadelere yer verildi:
"Suriye'nin kendi toprakları üzerinde kontrolü sağlaması, hukukun üstünlüğü, ülkedeki silahlı ve terörist grupların varlığını sonlandırması ve dış müdahalelerin durması için meşru çabalarında kendisine ve kurumlarına destek vermeye çalışılacak."
Suriye ve komşu ülkeler ile Suriye sınırlarından yapılan uyuşturucu kaçakçılığından etkilenen ülkeler arasında da işbirliğine gidileceği aktarılan sonuç bildirgesinde, bu bağlamda bir ay içinde Esad rejimi, Ürdün ve Irak'ın Suriye'deki uyuşturucu kaynaklarını belirleyecek siyasi ve güvenlik ekiplerini oluşturma konusunda işbirliği yapacağı kaydedildi.
Sonuç bildirgesinde, Suriye Anayasa Komitesi'nin en kısa sürede çalışmalarına yeniden başlamasını sağlayacak adımları atma konusunda anlaşmaya varıldığı belirtildi.
SURİYE’NİN ARAP BİRLİĞİ’NE DÖNÜŞÜ
Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen es-Safedi, toplantının ardından düzenlediği basın toplantısında, "Suriye'nin Arap Birliği'ne geri dönme kararı, Arap Birliği'nin çalışma mekanizması doğrultusunda alınacak bir karar." dedi.
Bugünkü toplantıda etkili kararlar almak için net olmaya çalıştıklarını dile getiren Safedi, "Toplantıya Arap Birliği'ni değil, kendimizi temsilen katıldık." diye konuştu.
Irak haber ajansı INA'da yer alan habere göre, toplantıda konuşan Irak Dışişleri Bakanı Hüseyin de ilişkilerde diyalog kanalları açmak için Suriye ve Arap ülkeleri arasında uzlaşmaya dayalı bir formül bulmaya çalıştıklarını söyledi.
Amman'daki toplantının, 19 Mayıs 2023'te Suudi Arabistan’da düzenlenmesi beklenen 32. Arap Birliği Zirvesi öncesi olması dikkati çekiyor.
Arap Birliği, Suriye'deki iç savaş nedeniyle 12 Kasım 2011'de Esed rejiminin Birliğe üyeliğini askıya almıştı.
