2023 yılının mayıs ayında gerçekleşen seçimlerin ardından ekonomi politikalarında girilen yol Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in söylemiyle “rasyonel” olurken, tüm ekonomi yönetiminin açıklamalarında vurgu yaptığı şekilde enflasyonla mücadele bazında oluyor.
Enflasyonda artış, 2021 yılının eylül ayı sonrası faiz indirimleriyle hız kazanırken, 2018 yılı ikinci yarısında kur ataklarıyla ilk sinyallerini vermişti. 2021 yılının eylül ayında yüzde 19 seviyelerinde olan enflasyon, 2022’nin ekim ayında yüzde 85,51 ile zirveyi görmesinden sonra dönem dönem baz etkisiyle gerilese de son olarak 2024 yılının ağustos ayında yüzde 51,97 olarak açıklandı.
Türkiye’de 2021 yılının eylül ayı sonrası yaşanan parasal gevşeme, kur ataklarına neden olurken, talebi yükseltmenin yanında ithal bağımlı üretimde maliyet tarafında da etkili olarak enflasyonda yükselişe neden oldu. Enflasyonda yükselişle para arzında hızlanma da yaşandı.
PARA ARZI NEDİR?
Para arzı, bir ekonominin herhangi bir döneminde piyasada bulunan para stokuna ad verilir. M harfiyle ifade edilen bu kavramın içinde, dolaşımdaki banknot (kâğıt para) ve madeni paralar bulunurken, mevduatlar (vadesiz, vadeli), repo ve para piyasası fonları ile ihraç edilen menkul kıymetler de yer alır. Tüm bunlar basamaklar halinde ilerler.
PARA ARZI, YÜKSEK ENFLASYON DÖNEMİNDE 4 KAT ARTTI
Merkez Bankası verilerinden alınan bilgilere göre, M1 para arzı 2018 yılı sonrası yükselişe geçerken, 2020 senesi başlarında hızla artarak 2021 yılının eylül ayı sonrası eğrisini dikleştiriyor. Piyasada dolaşımda olan paralar ve vadesiz mevduatların toplamı 6 trilyon lirayı aştı. Merkez Bankası verilerine göre, 2021 yılının Eylül ayında 1,46 trilyon TL olan M1 para arzı 2024 yılı sonu itibarıyla 4 kat artarak 6,028 trilyon TL oldu.
