Vatandaşların kendi istekleri doğrultusunda SGK’ya prim ödeyerek emekli olabilecekleri sigorta türüne isteğe bağlı sigorta deniyor.
İsteğe bağlı sigorta, bireylerin sosyal güvenlik haklarından yararlanabilmeleri için kendi istekleri ile Sosyal Güvenlik Kurumu’na prim ödemesini içeren bir sistem. Bu sigorta türü, emeklilik, malullük ve ölüm gibi temel sosyal güvenlik haklarından faydalanmayı sağlar. Türkiye'de 5510 Sayılı Kanun çerçevesinde tanımlanan bu sistem, özellikle sosyal güvenlik kapsamında olmayan kişilere, gelecekleri için önemli bir güvence sunuyor.
İsteğe bağlı sigorta, uzun vadeli sigorta kolları ve genel sağlık sigortasını kapsayan, bireylerin isteğe bağlı olarak prim ödeyerek sosyal güvenlik haklarından faydalanmalarını sağlayan bir sistem. Bireyler, belirli koşulları yerine getirdikleri takdirde, prim ödedikleri süre boyunca kendileri; ölümleri halinde ise hak sahipleri, zorunlu sosyal sigortanın uzun dönemli sigorta kollarının sunduğu tüm yardımlardan yararlanma hakkına sahip oluyor.
İSTEĞE BAĞLI SİGORTA ŞARTLARI NELER?
İsteğe bağlı sigorta sistemine dahil olmak için kişilerin belirli şartları yerine getirmesi gerekiyor. Bu şartlar şu şekilde sıralanabilir:
- 18 yaşını doldurmuş olmak
- 5510 sayılı kanuna tabi zorunlu sigorta kapsamında çalışmamak
- Sigortalı olarak çalışmakla birlikte ay içerisinde otuz günden az çalışmak ya da tam gün çalışmamak
- Kendi sigortalılığı nedeniyle Türkiye’de bu kanuna göre malullük ya da yaşlılık aylığı almıyor olmak
- İsteğe bağlı sigorta talep dilekçesi ile ilgili kurumlara başvuru yapmak
İSTEĞE BAĞLI SİGORTA NASIL YAPILIR?
İsteğe bağlı sigorta yaptırmak için öncelikle belirtilen şartların sağlanması ve bu şartların belgelerle ispat edilmesi gerekiyor. Şartları yerine getiren ve ilk defa isteğe bağlı sigortalı olmak isteyen kişiler, sosyal sigorta işlemleri yönetmeliği ekinde yer alan "İsteğe Bağlı Sigorta Giriş Bildirgesi" ile ikametlerinin bulunduğu Sosyal Güvenlik Merkezlerine başvurabilirler. Ayrıca, bu işlemler e-devlet platformu üzerinden de yapılabilmektedir. Kişilere, e-devlet üzerinden "İsteğe Bağlı İlk Tescil Kaydı" alanında başvuru yapma imkanı sunuluyor.
İSTEĞE BAĞLI SİGORTA NE ZAMAN BAŞLAR VE NE ZAMAN SONA ERER?
İsteğe bağlı sigorta sistemine katılmayı planlayan bireyler, sigortalılık sürecinin başlangıç ve sonlanma tarihlerini merak etmektedirler. İsteğe bağlı sigortalılık, Sosyal Sigortalılar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca, kişinin müracaatının kurum kayıtlarına intikal ettiği tarihten itibaren başlar. Aynı kanunun 51. maddesinde ise isteğe bağlı sigortalılığın sona erme koşulları şu şekilde tanımlanmıştır:
- İsteğe bağlı sigortalılığını sona erdirmek isteyenler için, primi ödenmiş son günü takip eden günden itibaren,
- Aylık talebinde bulunanlar için, aylığa hak kazanmış olmak şartıyla talep tarihinden itibaren,
- Ölen sigortalı için ise ölüm tarihinden itibaren sona erer.
İsteğe bağlı sigorta sisteminde emeklilik şartları da oldukça merak edilmektedir. Sigortalılığın başlangıç tarihi, prim ödeme gün sayısı, prim ödeme süresi ve yaş kriterleri göz önünde bulundurularak, isteğe bağlı sigortalılıkta emekli olunabilir. Örneğin, sigorta girişi 09.09.1999 ile 30.04.2008 arasında olan ve 25 yıl boyunca prim ödemiş bir kişi, prim ödeme gün sayısının 4.500 olduğu durumda 60 yaşında emekli olabilir.
İSTEĞE BAĞLI SİGORTA PRİMLERİ 2024 YILINDA NE KADAR OLDU?
2024 yılında isteğe bağlı sigorta primlerinin ne kadar olduğu konusu hala araştırılmaya devam ediyor. Yapılan açıklamalara göre, 2024 yılı için geçerli olan isteğe bağlı sigortalılık primleri şu şekilde:
- 4/A isteğe bağlı sigorta primi; en düşük 6.400,80 TL, en yüksek 48.006,05 TL arasında değişiyor.
- 4/B isteğe bağlı sigorta primi, beyan edilen aylık gelirin %32’si olarak hesaplanıyor.
- Ev hanımları için isteğe bağlı sigorta primi ise 6.400,80 TL olarak belirlendi.
