2013’te bilimde güneş sisteminin ötesine yapılan ilk yolculuktan yeraltı teleskobunun tespit ettiği nötrino partiküllerine bir dizi heyecan verici gelişme yaşandı.
Kozmik tesadüf
15 Şubat’ta dünyaya teğet geçecek bir gök cismi için gözler gökyüzüne çevrilmişti. Fakat aynı gün, 10 bin ton büyüklüğünde bir göktaşı atmosfere girerken yandı ve parçaları Rusya’nın Çelyabinsk bölgesine düştü. Binden fazla kişinin yaralanması neden olan göktaşının yarattığı şok dalgaları binaları sarstı, evlerin camları kırıldı. Bu “kozmik tesadüf”, göktaşlarının çarpma anını incelemeleri için bilim insanlarına eşsiz bir fırsat sundu. Göktaşı parçalarının çarpma anını, Rusya’da sigorta yolsuzluklarını engellemek için araçların ön paneline zorunlu olarak konan kameralara takıldı. Göktaşının en büyük parçası daha sonra Çebarkul gölünden çıkarılıp müzeye kondu.
Yıldızlar arası uzay
Mart ayında, bilim insanları NASA’nın 1977’de güneş sisteminin ötesini keşfetmek için uzaya yolladığı Voyager 1 aracının Ağustos 2102’de heliosferi (Güneşten gelen sıcak gaz baloncuklarının oluşturduğu tabaka) sorunsuz terk ettiğini gösteren bulguları açıkladı. Ancak NASA’dan bazı yetkililer bu açıklamaya karşı iddialarla yanıt verdi. Eylül ayında görünüm tamamen değişti ve Voyager 1 projesinde görevli bilim insanları, uzay aracının güneş sistemini terk ederek yıldızlar arası bölgeye girdiğini duyurdu. Bazıları hâlâ şüphe belirtmesine rağmen Voyager 1, fırlatılışından 36 yıl sonra yıldızlar arası uzaya giren, insan eliyle yapılmış ilk cisim oldu.
Yeraltı teleskobu
Güney kutbunda yerin yüzlerce metre altındaki buz kütlesine yerleştirilen dev teleskop, Güneş Sistemi dışından gelen yüksek enerjili nötrino parçacıklarını tespit etti.
Küresel ısınma
Birleşmiş Milletler Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli, 1950’den bu yana küresel ısınmanın temel nedeni olarak “yüzde 95 kesinlikle” insan faaliyetlerini gösterdi.
Yazıcıdan silah
Mayısta BBC, ABD’de dünyanın yazıcıdan çıkarılan ilk üç boyutlu silahının başarıyla denendiğini duyurdu. Kendisini “Kripto anarşisti” olarak tanımlayan Cody Wilson tarafından tasarlanan ve Teksas Austin’deki bir atış alanında denenen plastik silahı internetten bir haftadan az bir süre için yaklaşık 100 bin kişi indirdi. Amerikan hükümeti daha sonra silahlara karşı kampanya yürüten örgütlerin baskısıyla söz konusu silahı internet sitesinden kaldırttı.
Nanotüplü bilgisayarlar
ABD’de Stanford Üniversitesi’nden bir grup bilim insanı, nanotüpten yaptıkları ilk bilgisayarı tanıttı. Cedric adlı bilgisayar prototipinin günümüzde kullanılan silikonlu modellere kıyasla daha küçük, hızlı ve etkili bilgisayarların kapısını aralayabileceği belirtiliyor. NASA ve Google, 15 milyon dolara mal olan ve kuantum mekaniğine dayalı olarak çalıştığı belirtilen bilgisayara ortak oldu.
Human Connectome
ABD’de insan beyninin haritasını çıkarmayı amaçlayan projenin ilk sonuçları martta açıklandı. “Human Connectome” adlı proje, beyin yapılarının insan yeteneğini ve davranışlarını nasıl etkilediğini belirlemeyi amaçlıyor.
Uzayın yeni öncüleri
2013’te uzay yarışı belirgin şekilde hızlandı. Hindistan, Mars’a insansız uzay aracı gönderdi. Çin’in Yeşim Tavşanı adlı robotu, 37 yıl sonra Ay’ın yüzeyine “yumuşak iniş” yapan ilk uzay aracı oldu.
