Laiklik ve demokrasi, Cumhuriyetin temel değerleridir. Her ikisi için de toplum olarak yüksek bedeller ödedik. Bu değerler Türkiye'nin dünyadaki gücünü artırmıştır. Bu değerler Türkiye'nin Batılı ülkeler içinde yer almasını sağlamıştır. Ekonomik sorunlar geçicidir, çözülür. Ancak demokrasi ve laiklikten vereceğimiz her taviz bizi kaos içindeki Orta Doğu ülkeleri içine sokar. AB çıpasını ve hatta NATO ittifakını kaybedebiliriz.
Osmanlı egemenliğini kabul etmiş toplumlar için inanç ve ibadet özgürlüğü tanınmıştı. Ancak Osmanlı'da İslam dini aynı zamanda devlet idi. Devlet yönetiminde ve bazı hukuk uygulamalarında şeriat kuralları geçerliydi.
Bazılarının Anayasalarında laiklik kuralı olmadığı halde gelişmiş ülkelerde devlet yönetiminde laiklik esastır. Bizim gibi, totaliter rejimlerden çıkarak demokrasiye geçiş süreci yaşayan gelişmekte olan ülkelerde ise laiklik anlayışı Anayasalarda yer almış ve bu yolla laiklik korunmak istenmiştir.
Bizde 1921 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu, olağanüstü bir döneme ait ve olağanüstü yetkilere sahip olan I. TBMM'nin kararı ile yürürlüğe girmiştir. Monarşiden Cumhuriyete geçiş dönemi Anayasası olduğu için, 1921 Anayasasının 2 maddesi "Türkiye Devletinin dini, Din-i İslam'dır. Resmî lisanı Türkçedir" şeklinde düzenlenmiştir. Ayrıca 1 Kasım 1922'den, saltanatın kaldırılmasına kadar da 1876 Anayasasının, 1921 Anayasası ile çelişmeyen hükümlerinin uygulanması kabul edilmiştir. Bu dönem için çift anayasalı dönem denilmiştir.
3 Mart 1924'te hilafetin kaldırılması ve eğitim birliğinin sağlanmasıyla başlayan laik düzene geçiş aşamasında önce 1928 yılında devletin dini İslam'dır maddesi anayasadan çıkarıldı. 5 Şubat 1937 tarihinde de laiklik ilkesi Anayasa'ya girdi. Sonraki Anayasalarda laiklik tartışma konusu olmadı. 1982 Anayasası'nın 2. maddesine göre ''Türkiye Cumhuriyeti laik, sosyal, Atatürk ilkelerine bağlı bir hukuk devletidir.''
Atatürk, laikliği din ve inanç özgürlüğü çerçevesinde görmüş ve ''Laiklik yalnızca din ve dünya işlerinin ayrılması demek değildir, tüm yurttaşların vicdan, ibadet ve din özgürlüğü demektir'' şeklinde tarif etmiştir.
Türkiye Cumhuriyeti kuruluş aşamasında ve laikliğe gidiş sürecinde yüksek bedeller ödemiştir.
Laikliğin henüz Anayasaya girmediği 1920 yılı 13 Nisanda, Berzak Seferbay adında birinin teşviki ve İngilizlerin desteği ile, Düzce ayaklanması oldu ve 31 Mayıs'ta bastırıldı.
1925 yılının Şubat ayında Şeyh Said'in başlattığı ve bazı Zaza-Kürt aşiretlerinin destek verdiği Hilafet ayaklanması oldu.
Şeyh Said, 13 Şubat 1925 Cuma günü Piran camisinde verdiği vaazla isyan başlattı... Ancak 15 Nisan 1925'te yakalandı.
23 Aralık 1930'da Menemen'de şeriat bayrağı altında isyan çıkaran bir grubu bastırmaya giden Yedeksubay Mustafa Fehmi Kubilay'ı, bu silahlı gruplar katlettiler ve camide başını kestiler. Grubun tamamı yakalandı.
Cumhuriyet döneminde zaman zaman oy hesabı yapan bazı siyasiler kapalı kapılar ardında laikliği tartışmıştır. Dün ve bugün 'Siyasi İslam'ı kullananlar olmuştur ve olmaktadır. Ancak demokrasi ve laikliğe açıktan açığa kimse bir cephe almıştır.
Bilmemiz gerekir ki, eğer laiklikten taviz verirsek, demokrasiden de taviz veririz. Zira dünyada laik olmayan ülkelerde demokrasi de yoktur.
Aşağıdaki tabloda laik olmayan 18 ülke yer almaktadır. Bunların hiçbirinde demokrasi yoktur.
******************************
Dünya'da Laik Olmayan Devletlerde Demokrasi
(Freedom House 2016 Raporuna Göre)
10 Üstünden Not 100 Üzerinden
Politik İnsan Özgürlük Özgürlük
Ülke Haklar Hakları Statüsü Notu
----------------- ------------ ------------- ---------------- -----------------------
Endonezya 2 4 Kısmen Özgür 45
Pakistan 4 5 Kısmen Özgür 41
İran 6 6 Özgür Değil 17
Irak 5 6 Özgür Değil 27
Bangladeş 4 4 Kısmen Özgür 49
Ürdün 6 5 Özgür Değil 36
Suudi 7 7 Özgür Değil 10
Yemen 7 6 Özgür Değil 17
Umman 6 5 Özgür Değil 25
B.A.Emirlikl. 6 6 Özgür Değil 20
Sudan 7 7 Özgür Değil 6
Libya 6 6 Özgür Değil 20
Cezayir 6 5 Özgür Değil 35
Fas 5 4 Kısmen Özgür 41
Moritanya 6 5 Kısmen Özgür 30
Batı Sahra 7 7 Özgür Değil 4
Madagaskar 3 4 Kısmen Özgür 56
**************************
