Ağustos ayında, geçen yılın aynı ayına göre, ihracat yüzde 5 arttı. İthalat yüzde 22.7 oranında azaldı. Böylece Ağustos ayında dış ticaret açığı yüzde 59 oranında azaldı.
Dış ticaret yoluyla ülkeye kaynak girer veya çıkar. Açık verirsen kaynak çıkışı, fazla verirsen kaynak girişi olur. 2018 yılı dış ticaret açığını da 81.5 milyar dolar tahmin edersek, Türkiye 16 yılda 815,9 milyar dolar dış ticaret açığı vermiş oluyor.
2018 toplam GSYH, Yeni Ekonomi Programında 763 milyar dolar olarak hesaplanıyor. Yani 16 yılda verdiğimiz dış ticaret açığı bir yıllık millî gelirimizden daha büyüktür.
Doların aşırı değer kazanması, ithalat mallarını TL olarak yaklaşık yüzde 40 oranında artırdı. Ocak-Temmuz arasında toplam ithalatımızın yüzde 76'sı ara malı ve ham madde ithalatıdır. Çünkü üretimde ithal ara malı ve ham madde girdi oranı yüksektir. Bu sene kur artışına rağmen ithal ara malı ve ham madde oranı düşmedi.
İthal ara malı ve ham maddeyi içeriden temin edemeyiz. Çünkü içeride üretim yok. O zaman iki tarafı kesen bıçak gibi, ithalatın düşmesi üretimde de düşmeye neden olacaktır.
Zaten ilk yedi ayda ithalatta meydana gelen düşme yatırım malları ve tüketim mallarında olmuş. Ancak toplam ithalat artmış. (Aşağıdaki tablo.)
***
Ocak-Ağustos İthalatın 7 Aylık Yapısı (Yüzde)
2017 2018
Yatırım Malları 13,8 13,0
Ara Malı-Ham Madde 73,9 76,0
Tüketim Malları 12,0 10,7
Diğerleri 0,3 0,3
Toplam 100,0 100,0
***
Bu sene ilk yedi ayda ihracatımızın yarısına yakın kısmını, yüzde 46.1'ini, AB'ye yapmışız. Ancak ihracatı AB'ye yapıyoruz ve fakat dış ticaret açığını neredeyse ihracat yapmadığımız (yedi ayda 2 milyar dolar) Çin'e karşı veriyoruz. Dış ticaret açığımızın dörtte birden fazlasını, yüzde 26'sını, Çin'e karşı vermişiz.
Çin'den ithalatımızın 3-4 milyar doları, oyuncak, iplik, aydınlatma cihazları, bisiklet, bavul çanta, plastik eşya ve mobilyaya gitmiş. Bunların daha iyisi Türkiye'de imal ediliyor. Bu maddelere neden kota koymuyoruz?
Rusya'ya da aynı oranda dış ticaret açığı veriyoruz. Ancak Rusya'dan petrol doğal gaz alıyoruz.
***
Ocak-Ağustos Dış Ticaret
Toplam 2017 2018
İhracat (Milyar Dolar) 103,2 108,6
İthalat (Milyar Dolar) 149,0 157,8
Açık (Milyar Dolar) -45,7 -49,2
Toplam Açıktaki Payı (Yüzde) 100,0 100,0
AB
İhracat 47,6 54,7
İthalat 53,1 58,0
Açık -5,5 -3,3
Toplam Açıktaki Payı (Yüzde) 12,0 6,7
Çin
İhracat 1,9 2,0
İthalat 15,0 15,2
Açık 13,1 13,2
Toplam Açıktaki Payı (Yüzde) 28,7 26,8
Rusya
İhracat 1,6 2,2
İthalat 12,1 14,9
Açık -10,9 12,7
Toplam Açıktaki Payı (Yüzde) 23,8 25,8
Çin+Rusya
Toplam Açıktaki Payı (Yüzde) 52,5 52,6
***
Küreselleşmenin tuzağına düşen bizim gibi ülkeler dış ekonomik ilişkilerde kaybetti. Ayrıca kaybetmenin adına serbest piyasa ekonomisi denilmez. Başıbozuk piyasa denir.
Küresel sömürünün istediği böyle bir piyasa düzenine neden razı olduk? İktisat mantığı bu soruya cevap veremez.
