Enflasyonun yönü...

Mart ayında, Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) binde 4 düştü, Yurt İçi Üretici Fiyatları (Yİ-ÜFE) ise yüzde 0.40 arttı.

Enflasyon denilince TÜFE oranları anlaşılır. Zira perakende fiyatlar doğrudan tüketiciyi etkiliyor. Ayrıca bu fiyatlar toplam talebi etkileyen faktörlerden birisidir.

Mart'tan Mart'a da yıllık TÜFE oranı ise yüzde 7.46'ya geriledi. TÜFE'nin düşmesinde gıda fiyatları etkili oldu. Mart ayında gıda fiyatları

1.53 oranında geriledi.

1) Enflasyon oranı daha da düşer mi?

* Gıda fiyatlarında düşüş devam etmeyeceğine göre, enflasyondaki gerileme de devam etmez. Mamafih, gıda, alkolsüz içkiler, tütün ürünleri ve altın hariç, Mart ayında Çekirdek Enflasyon 9.51 oldu.

* Yıllık enflasyon oranları geçici olayların etkisi altında kalır. Enflasyon trendine bakmak için arızi etkileri ortadan kaldırmak gerekir. Bunun için 12 aylık ortalamalar, enflasyon trendini daha iyi gösterir. Mart ayında yıllık enflasyon yüzde 7.46 oldu ve fakat 12 aylık ortalamalara göre enflasyon daha yüksek yüzde 7.96 oldu. (Aşağıdaki grafik) Demek ki enflasyon trendi artış yönündedir.

2) Mart ayında Yİ-ÜFE oranı, TÜFE oranından daha yüksek oldu. ÜFE'nin daha yüksek olması, maliyet artışlarını gösteriyor.

Elbette ki Yİ-ÜFE, TÜFE karşılaştırması talep açısından birebir bir gösterge değildir. Ancak göstergelerden birisidir. Talebin düşük olması ilk çeyrek büyüme oranını olumsuz etkiler.

Ayrıca maliyet artışı, sonraki aylar perakende fiyatlara yansır. Özellikle Türkiye'de oligopol bir piyasa yapısı var. Kartelleşme var. Bu nedenlerle maliyet artışları perakendeye daha kolay yansıyor.

3) 12 yıldır, enflasyon bir inip bir çıkıyor. Biz de tartışmayı bu bağlamda yapıyoruz.

Özellikle Merkez Bankası ve hükümet üyeleri enflasyon suçlusu olarak gıda fiyatlarını gösteriyordu. Mart ayında gıda fiyatları yüzde 1.53 oranında düştü. Yıllık gıda enflasyonu da yüzde 4.58'e geriledi. Buna rağmen yıllık enflasyon hâlâ yüzde 7.46 dir.

Demek ki ekonomi yönetimi enflasyona daha, doğru bir teşhis koyamamış.

4) 12 yıldır yaklaşık aynı düzeyde devam eden enflasyonun temel nedeni, yapısal sorunlardır. Enflasyon kronikleşti. Para ve faiz politikası kronik enflasyonla mücadelede yeterli değil.

Ekonomide verimliliği artırmak gerekir. Devlette ağır bürokrasiyi azaltmak gerekir. Devletin planlama yaparak, piyasada oligopol yapıyı kırmak gerekir. Kartellerle mücadele etmek gerekir.

Yine mülkiyet haklarının Anayasaya uygun güvence altında olduğunu sermayeye inandırmak gerekir,