Aylık Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) oranı Ağustos ayında yüzde 0.52 oldu. Geçen sene Ağustos ayında tersine 0.29 oranında düşmüştü. Geçen seneki Ağustos enflasyonu çıkıp, yerine bu seneki Ağustos enflasyonu girdiği için, yıllık enflasyon yine çift haneye, yüzde 10.68'e çıktı. 2004 yılında da Ağustos ayında yıllık TÜFE oranı 10.04 idi. Yani 13 senedir enflasyon cephesinde, biraz artış dışında fazla değişen bir şey yoktur.
Aylık Yurt-İçi Üretici Fiyatları (Yİ-ÜFE) artışı daha yüksek yüzde 0.85, yıllık Yİ-ÜFE ise yüzde 16.34 oldu. 13 sene önce Yİ-ÜFE yerine Toptan Eşya Fiyatları Endeksi (TEFE) kullanılıyordu. 2004 Ağustos ayında yıllık TEFE oranı yüzde 10.52 idi. Yani bugünkünden çok daha düşüktü.
Sonuç: Bugün enflasyonda 13 sene öncesinden daha kötü durumdayız.
1- TÜFE ve Yİ-ÜFE neden artıyor?
Bu sene referandum nedeniyle, bütçeden yapılan popülist harcamalar hazine garantili krediler arttı. Buna karşılık yatırım harcamaları artmadı. Doğal olarak bütçe açığı arttı. Ekonomide canlanma oldu ve fakat aynı zamanda talep artışı enflasyona yansıdı.
Bütçe açığı için devlet daha çok borçlandı... Devlete borç verenlerin tüketim oranı daha düşüktür. Devlet bu borçlarla harcamaları finanse ettiğinden, enflasyonist etkisi ortaya çıktı.
Yİ-ÜFE, kur etkisi altındadır. Toplam ithalatımızın yüzde 73'ü ara malı ve ham madde ithalatıdır. Bu ham madde ve ara malı üretime girdi olduğundan yüksek kur nedeniyle üretim maliyetleri de artıyor. Halen kurlar yüzde 8 dolayında daha değerlidir.
Mamafih Ağustos ayında en yüksek fiyat artışı ara mallarında oldu. Ara mallarında aylık Yİ-ÜFE yüzde 1.17 ve yıllık Yİ-ÜFE yüzde 21.61 oldu.
Bu dertten kurtulmak için, sıcak para tuzağı yaratan ve kırılganlığı artıran ''Dalgalı Kur Politikası''ndan kurtulup kontrollü kur politikasına geçmek gerekir.
Dalgalı kur sistemi içinde sıcak para girişi, ekonomide kırılganlığı artırıyor. Kur daha fazla dalgalanıyor. Yİ-ÜFE de aşırı dalgalı bir trent izliyor. Söz gelimi geçen Ağustos ayında yıllık Yİ-ÜFE oranı yüzde 3.03 idi.
Aşağıdaki tabloda geçen sene ve bu sene Ağustos ayı enflasyon verileri yer almaktadır.
***
Ağustos Ayı Enflasyon Verileri
2016 2017
------------------------ --------------------------
Aylık Yıllık Aylık Yıllık
TÜFE - 0.29 8.05 0.52 10.68
12 Aylık Ort. - 7.98 - 9.66
Çekirdek - 0.02 8.41 0.85 10.23
Gıda - 1.92 6.19 - 0.22 11.97
Yİ -ÜFE 0.08 3.03 0.85 16.34
12 Aylık Ort. - 4.51 - 12.05
İmalat 0.38 4.29 0.86 17.94
Ara Malı 0.40 4.02 1.17 21.61
Enerji - 2.49 - 7.06 1.79 12.51
***
2- Yİ-ÜFE'nin TÜFE'den yüksek olması üretimde maliyet artışını gösteriyor. Bu artış bundan sonra da perakende fiyatlara yansır. Öte yandan 12 aylık ortalamalar enflasyon eğilimini daha iyi gösterir. Geçen sene Ağustos'ta 7.98 olan 12 aylık ortalama TÜFE oranı bu sene aynı ayda 9.66'ya çıktı. Yani enflasyon eğilimi artış yönündedir.
Yine çekirdek enflasyon da bu sene daha yüksektir. Bu durum enflasyonun geçici faktörlerden değil, yapısal olarak arttığını gösteriyor. Çözüm ise para politikası yoluyla olmaz, devlette ve özel sektörde verimliliğin artırılması, kapasite kullanım oranının artırılması gibi yapısal sorunların çözülmesi ile olur.
Enflasyon ekonomik bir olgudur. Ne var ki bundan sonra ekonomik çözümler de fayda etmez. İç ve dış politikada aşırı kırılganlık, hukukun üstünlüğünde geri düşmemiz, AB çıpasını kaybetmemiz, ekonomik istikrar için daha fazla sorun olmaya başladı.
