Spekülatör yabancı sermaye, siyasi, sosyal ve ekonomik olaylara hızlı tepki verir. Şirketlerin ve ülkelerin kredi derecelendirme notunu belirleyen üç büyük raiting şirketinden biri olan Moody's, bu nedenledir ki daha ortalık durulmadan özetle ''Türkiye kredi notu açısından, belirgin dış kırılganlıklar, dinamik iç siyasi durum, dış politikada belirsizlik, jeopolitik riskler gibi zorluklarla karşı karşıyadır" şeklinde açıklama yaptı.
Ayrıca peşin peşin, Türkiye'nin Baa3 olan kredi notunun, ''yatırım yapılamaz-spekülatif'' düzeye düşürülebileceğini de ekledi.
Yabancı kurumsal fonların önemli bir kısmı, üç büyük kredi kuruluşunun en az ikisinden yatırım yapılabilir notu almış olan ülkelere yatırım yapıyor.
Dünyada uluslararası düzeyde etkin olarak faaliyet gösteren üç büyük kredi derecelendirme şirketi mevcuttur. Amerika Birleşik Devletleri merkezli bu kuruluşlar, Standard and Poor's, Fitch ve Moody's'tir.
Bu şirketlerin Türkiye hakkında verdikleri kredi notları yabancı sermaye girişi ve çıkışı ve piyasaların şekillenmesinde önemli rol oynuyor. Uluslararası sermayenin bir kısmı bu kredi notlarına bakarak ve ayrıca faiz ve döviz kurlarını da dikkate alarak Türkiye'ye yatırım yapıyorlar.
Aslında dünya ekonomik konjonktürü de yabancı sermaye hareketlerini etkiliyor. Bu nedenle bazı dönemlerde kredi notları belirleyici oluyor, bazı dönemlerde fazla etkisi olmuyor.
Aşağıdaki tabloda bu üç raiting şirketinin Türkiye'ye verdikleri kredi notunun ne anlama geldiği görülüyor.
********************************************
Raiting Şirketleri Türkiye Notu
Kuruluş Kredi Notu Pozisyon Anlamı
-----------------------------------------------------------------------------------------------
Standart BB+ Negatif Yatırım Yapılamaz
And Poor's
----------------------------------------------------------------------------------------------
Fitch BBB- Durağan Yatırım Yapılabilir
-------------------------------------------------------------------------------------------------
Moody's Baa3 Negatif Yatırım Yapılabilir
***********************************************************
* S&P Türkiye kredi notu BB+ yatırım yapılamaz ve spekülatif şeklinde bir not olarak kabul ediliyor.
* Fitch'in BBB- Durağan notu, yatırım yapılabilir düzeyinin alt orta sınıf seviyesini,
* Moody's in notu da yine Fitch gibi Baa3 negatif notu da yatırım yapılabilir düzeyinin alt orta seviyesini gösteriyor.
Moody's son değerlendirmesini 5 Ağustos, Fitch ise 19 Ağustos'ta yapacak. Bunların not düşürmesi piyasaları etkileyebilir. Ancak aşırı kırılganlık yaratmaz. Buna rağmen olası sert hareketleri önlemek için önlem almamız gerekir.
Uluslararası yabancı yatırım sermayesinde son beş-altı yıldır dünyada yaşanan ekonomik kırılganlıklar nedeniyle adeta bağışıklık oluştu. Kaldı ki Türkiye'de darbe teşebbüsünden sonra, Merkez Bankası'nın da desteği ile aşırı kırılganlık yaşanmıyor. Piyasalarda, borsada, dövizde ve faizde hareket var ve fakat paniğe dönüşme ihtimali çok zayıftır.
Hükümet ve Merkez Bankası piyasalara güven vermeye devam etmelidir.
Yabancı sermaye yatırımları için ekonomiden daha önemli siyasi istikrardır. Elbette bir darbe teşebbüsünden sonra her şey güllük gülistanlık olmayacaktır. Ancak biz bu konjonktürde siyasi sürtüşmeleri ve sistem tartışmalarını ortadan kaldırmaya ve iş birliği yapmaya dikkat etmeliyiz.
