Dolar kamburu
Haziran ayı itibariyle finansal yatırım araçlarının, reel getiri oranları , yani enflasyonun etkisi giderildikten sonra söz konusu finansal yatırım araçlarının satın alma gücü olarak değerleri açıklandı.
Haziran'dan Haziran'a geçen son bir yılda, önceki yıllarda olduğu gibi mevduat reel faizi eksi oldu. 2015 Haziran'ında eksi yüzde 2.22 olan mevduat reel faizi 2016 Haziran'ında eksi yüzde 2.79 oldu.
Bu demektir ki Türk Lirası olarak parasını bankada tutan mevduat sahibinin parası eridi. Söz gelimi 2014 Haziran ayında bankaya 100 lira yatıranın bu parasından, reel değer olarak, iki yıl sonra elinde 95.05 lirası kaldı. Başka bir ifadeyle iki yıl önce 100 lira ile 100 yumurta alan birisi bankadaki 100 lirası ve faizi ile artık 95 yumurta alabilecek.
TÜİK'in kullandığı nominal faizler ilan edilen faizlerdir. Yüklü parası olanlar fiilen bankalardan pazarlık yaparak faiz kaybını en aza düşürüyorlar veya kârlı olabiliyorlar. Olan küçük tasarruf sahibine oluyor.
Öte yandan Haziran'da Devlet İç Borçlanma Senetleri 2015'te yüzde 0.88 ve 2016 yılında ise yüzde 3.23 reel getiri sağladı.
BİST100 Endeksi'nin ise her iki yılda da eksi reel getirisi olmuş.
Borsaya 100 lira yatıranın parasının reel satın alma gücü iki yıl sonra 84.19 kuruşa gerilemiş. Reel olarak 2 yılda 15 lira 80 kuruş kaybı olmuş.
Dolar Haziran ayı olarak yıllık 2015'te yüzde 19.97 oranında reel getiri sağlamış. 2016'da kur dengede olduğu için, getirisi düşük kalmış. 2016 Haziran ayında, Merkez Bankası TÜFE bazlı reel kur endeksini 100.17 olarak açıkladı. Reel kur endeksinde 100 denge kuru gösteriyor. 100 üstü TL'nin değerli olduğunu, 100 altı ise dövizin değerleri olduğunu gösteriyor.
Altın standardına bağlı olmayan doların, banknot olarak dünyayı sırtında taşıma kapasitesi giderek daralıyor.
Merkez bankalarının menkul döviz varlıklarına rezerv deniyor. Merkez bankaları altın da tutuyor.
1990'lı yılların başlarından itibaren tüm ülkelerin döviz rezervleri hızla arttı. Bu rezervleri tutmak hem maliyetlidir, hem de dolar stokunun artması dolara karşı güveni sarsmaktadır.
Aşağıdaki tabloda, munzam karşılık hariç en yüksek rezerv tutan Merkez bankalarının döviz rezervleri yer almaktadır.
Türkiye'nin döviz rezervi 110 milyar dolayındadır. Bankalara ait munzam karşılıklar hariç MB rezervleri 70 milyar dolar kadardır.
Merkez bankalarında dolar stokunun bu kadar artması, banknot olarak dolara olan güvenin azalmasına neden oldu. Başta Çin olmak üzere, yüksek döviz rezervi olan ülkeler bu rezervlerinin bir kısmını altına çeviriyor.
Merkez bankaları altın satın aldıkları için altın değer kazanıyor. Altın 2015'te yüzde 9.89 ve 2016'da yüzde 7.97 reel getiri sağlayarak, finansal yatırım araçları içinde en yüksek reel kazanç sağlayan araç oldu.
