Moody's Türkiye'nin kredi notunu Ba2 Negatife düşürdü. Normal olarak önce ekonomi yönetiminin kendi kendine sorması gerekir; Moody's kredi notunu neden düşürdü? Yanlışımız ve eksiğimiz nedir? Nasıl düzeltiriz?
Moody's neden notu düşürdü? Ne diyor?
1- Dış finansmanda sorun var...
Sorun olduğunu Moody's söylemiyor ki, aklı kesen herkes biliyor ki yılda 45-50 milyar dolar cari açığın sürekli dış borçla finanse edilmesi sürdürülemez. Kaldı ki, uluslararası piyasalarda Türkiye'nin dış borçları riskli görülüyor. Bunun içinde risk sigorta primi yüksektir.
*****************************
8 Mart 2018 CDS (Kredi Default Swap )(Kredi İflas Takası)
Brezilya 152,31 Japonya 25,17
Almanya 9,63 Portekiz 65,79
Yunanistan 316,93 Rusya 107,29
İrlanda 19,99 İspanya 41,02
İtalya 98,55 Türkiye 170,90
***********
Yunanistan dış borçlarda iflas etmiş, moratoryuma gitmiş bir ülkedir. Bunun içindir ki CDS'i en yüksek ülkedir. Diğer sorunlu olan ülkelere göre en yüksek CDS Türkiye'ye aittir. Yabancı ticaretine bakar. Türkiye'nin dostluğuna veya düşmanlığına göre karar vermez.
2- İnşaat sektörüne yapılan yatırım gelecek için ekonomide risktir.
Bu sorunu herkes yıllardır söylüyor. Yalnızca inşaata yüklenerek ekonomiyi büyütmek sürdürülemez. Özellikle konut sektörü bittikten sonra ölü yatırım haline geliyor.
İstanbul'da konutta yüzde 20 dolayında arz fazlası olduğu tahmin ediliyor. Fiyatların düşmesi ile birlikte Araplar da aldıkları konutları iade ediyor. Katar olayından sonra, Araplar da Türkiye'ye cephe aldı.
Söz gelimi, Mısır'da CBC kanalının sunucusu Lamis El Hadeedi, Prens Muhammed'in "Mısır ve Suudi Arabistan'ın düşmanları şeytan üçgenini temsil ediyor. Bu da Türkiye, İran ve Katar'dır" dediğini aktardı. Yani Araplara konut satmak geride kaldı. Arap sermayesine güvenmek de ayın şekilde.
Bu gerçekleri bilmek için Moody's olmaya gerek var mı?
3- Kamu tüketimine yatırım, finansal istikrar için risktir.
Gerçekten böyle değil mi? Kamu yatırımlarını blok satışla satıyoruz. Bunların geliri ile bütçede popülizm harcamalarını finanse ediyoruz. Buna karşılık bütçeden alt yapı yatırımı yapmıyoruz. Köprü, yol, havaalanını da özel sektör dış borçla yapıyor. Biz de millet olarak her yıl gelir farkı borcu altına giriyoruz.
Moody's bunlar düzelirse, Türkiye'nin notunu artırırız diyor.
Biz ne diyoruz? Dün ilk tepkiler yandaş medyadan geldi ''Skandal karar'' dediler. Sonra ticaret odalarından geldi? Özetle ''Yabancılar yolumuzu kesiyor'' dediler.
Sonrası her devrin adamı olan bazı profesörlerden geldi. (Bunların adını siz koyun.) Bunlardan birisi ''Büyüme, istihdamı destekleyici para politikası yüzünden Moody's böyle bir karar aldı. İtibarı sıfır not indirimi.'' diyor.
Aslında bu gibiler siyasi iktidarlara yağ çekeyim derken, onları yanlış yola sürüklüyor ve hem onlara hem de ülkeye zarar veriyorlar.
Bu satırların yazıldığı saatlerde ekonomi yönetiminden tehditler henüz gelmemişti.
Türkiye'nin notunu düşüren yalnızca Moody's değil, üçü de Türkiye'yi yatırım yapılmaz, spekülatif seviyede tutuyor.
************************
Türkiye'nin Ratingi
Şirket Not Durum
Moody's Ba2 Negatif Yatırım Yapılamaz
Spekülatif
Standart And Poor's BB Negatif Yatırım Yapılamaz
Spekülatif
Fitch BB+Durağan Yatırım Yapılamaz
Spekülatif
*************************
Biz ne dersek diyelim, doğrudan yabancı yatırım sermayesi, emeklilik fonları gibi fonlar rating notuna bakar. Rating düşerse Türkiye'nin dış borçları için sigorta primi artar. Türkiye dış borçları çevirmekte zorlanır.
